تدوین و اعتباریابی بسته روانی-آموزشی مبتنی بر استعاره‌ برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های حوزه طرد و بریدگی

زمینه: استعاره‌ قابلیت انتقال و مفهوم‌سازی مطالب پیچیده و با حجم زیاد را در قالب یک جمله یا متن کوتاه دارد و این دلیلی برای استفاده از آن در علوم مختلف است. فواید استفاده از استعاره در آموزش و روان‌درمانی نیز اثبات‌شده است. استعاره باعث کاهش مقاومت مراجع، ساده‌سازی و قابل‌درک کردن مفاهیم انتزاعی، بهبود ارتباط درمانگر و مراجع و ماندگاری مطالب در ذهن مراجع می‌شود. مسئله: به دلیل بومی نبودن منابع اصلی روان شناسی یکی از چالش های درمانگران ایرانی، نحوه ارائه مطالب و مداخلات روان شناختی به مراجعان است. طراحی و استفاده از استعاره های متناسب با فرهنگ و شرایط مراجع ایرانی به رفع این مسئله کمک می کند هدف: این پژوهش باهدف طراحی و اعتبار یابی بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه حوزه طرد و بریدگی انجام‌شده است.روش: این پژوهش در زمره مطالعه کیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری در این پژوهش، مُراجعان پژوهشگر در سال 1011 و مشارکت کنندگان شبکه های اجتماعی در مقطع زمانی یک روزه بود. روش نمونه گیری از نوع در دسترس و تعداد نمونه هم شامل 45 مُراجع و 60 مشارکت کننده بود. پژوهشگر بر اساس مبانی طرح واره درمانی و بررسی کیفی استعاره های مُراجعان و مشارکت کنندگان که محتوا و مضمونی طرح وارهای داشت برای هر طرح واره حوزه طرد و بریدگی 5 استعاره (درمجموع 25 استعاره) طراحی و تدوین کرد و برای اعتباریابی در اختیار پنل متخصصان 13 نفری قرار داد تا افزون بر روایی کیفی،روایی محتوایی به شیوه کمی نیز انجام شود. در روایابی کمی از دو ضریب نسبی روایی محتوا (cvr) و شاخص روایی محتوا (cvi) استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل آماری نشان داد که از بین 25 استعاره، 23 استعاره مقدار ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوایی بالاتر از اندازه موردنیاز (0/54≤ cvr و (cvi≥0/79) را به دست آورده و معتبر شناخته شدند. نتیجه‌گیری: با توجه به فواید و کاربردهای استعاره در فرایند آموزش و روان‌درمانی و بر اساس نتایج روایابی استعاره‌های طراحی‌شده، می‌تواناز این بسته روانی- آموزشی، در آموزش و جلسات طرح‌واره درمانی استفاده کرد. مقدار ضریب نسبی روایی محتوا برای کل بسته آموزشی 0/84 و شاخص روایی محتوا 0/95 محاسبه شد.

developing of a metaphor-based psychoeducational package to explain and conceptualize disconnection and rejection schems

abstract background: metaphors possess the potential to convey and conceptualize complex and voluminous material in a short sentence or passage. hence, its wide use in different sciences. evidence confirms the benefits of using metaphors in education and psychotherapy. metaphors help wear down client resistance, simplify abstract concepts and make them accessible, improve the therapist-client relationship, and boost client learning.aims: this research aims to design and evaluate the metaphor-based psychological-educational package to explain and conceptualize early maladaptive schemas of disconnection and rejection domain. method: by drawing upon the schema therapy and client metaphors, the researcher designed and prepared five metaphors (25 metaphors in total) for each schema of rejection and disconnection domain and presented it to the expert panel of 13 to test its qualitative and quantitative content validity. content validity ratio (cvr) and content validity index (cvi) were used in quantitative validation. results: results of the statistical analysis suggest that out of 25 metaphors, 23 showed cvr and cvi higher than the required number and proved valid. the content validity ratio for the entire educational package was calculated as 0.84 and the content validity index as 0.95.conclusions: given the benefits and applications of metaphors in education and psychotherapy and based on the validation of designed metaphors, this psychological-educational package can be employed in education and schema therapy sessions.