اهمیت شناسایی وضعیت «تعارض منافع» در حقوق شرکت ‏های تجاری: مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و نظام کامن ‏لا

از آغاز پیدایش شخصیت حقوقی شرکت، اداره و راهبری منافع متعدد ذی ‏نفعان از اصلی‏ترین موضوعات پیش روی مدیران است. به‏طور کلی این بخش از حقوق قواعد حقوقی ناظر بر مدیریت، راهبری و تنظیم حقوق و تکالیف ناظر بر منافع متعارض ذی‏نفعان شرکت است. ایجاد بهره‏مندی و مدیریت این تعارضات در آغاز امر مستلزم شناسایی وضعیت و اقسام تعارض منافع و بازشناسی آن از نهادها و وضعیت‏های حقوقی مشابه است؛ امری که به سیاست‏گذاری و تدوین قوانین و مقررات کارآمد منتج خواهد شد. علی‏رغم فقدان سیاست‏گذاری و تدوین قواعد صریح و روشن در باب تعارض منافع، مقررات پراکنده‏ای در لابه‏لای متون قانونی همچون «دستور‏العمل حاکمیت شرکتی» مصوب 27 تیر 1397 و مواد 129-131، 134، 172 و 189 قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347 در این خصوص وجود دارد. همچنین در آثار علمی و نظام حقوقی کامن‏لا، مصادیق و راهکارهای مقابله با این وضعیت تدوین شده است. نگارندگان تحقیق حاضر برای اولین بار در صدد برآمده‏اند با مطالعۀ تحلیلی- تطبیقیِ مبانی تعارض منافع، اقسام و شرایط تحقق و ماهیت و مصادیق آن، ضمن شناسایی این وضعیت حقوقی، بازشناسی آن را از سایر وضعیت‏های حقوقی مشابه تسهیل نمایند.

the importance of identifying the situation of “conflict of interests” in the commercial companies law: a comparative study in the iranian law and the common law system

from the beginning of the emergence of the legal personality of the company, the direction, and governance of multiple interests of the beneficiaries is one of the main issues facing the directors. in general, this part of the law is made up of legal rules about management, governance, and regulation of rights and duties related to the conflicting interests of the company’s beneficiaries. establishing the benefit and management of these conflicts first requires identifying the nature and types of conflict of interest and recognizing it from similar institutions and legal situations; this will lead to the formulation of useful laws and policies. despite the lack of explicit policies regarding the identification of conflicts of interest and the existence of scattered in iranian law, there are provisions such as: &corporate governance direction& approved on 11/27/2018 and articles 129-131, 134, 172, and 189 of the law amending part of the commercial code approved in 1968. also, examples and solutions to deal with this situation have been developed in scientific works and the common law legal system. the present research, for the first time, aims to facilitate the identification of its nature and examples from other similar institutions using an analytical-comparative study of the basics of conflict of interest, its types, and conditions.