مفهوم و ماهیت «مراقبت مقتضی» در حقوق بین‌الملل

مفهوم «مراقبت مقتضی» و همچنین گسترۀ تعهداتی که این ضابطۀ حقوق بین‌الملل دربرگیرندۀ آن است، امروزه یکی از مباحث مهم و چالش‌برانگیز به‌شمار می‌آید. کارآمدی این معیار در عرصه‌های مختلف حقوق بین‌الملل، همچون حقوق بشر، حقوق بشردوستانه، حقوق بین‌الملل اقتصادی، حقوق مسئولیت بین‌المللی، حقوق محیط زیست و دیگر زمینه‌های حقوق بین‌الملل سبب شده است نگاشته‌های متعدد و تحقیقات فراوانی بَر گِرد این مفهوم صورت گیرد. نوشتار پیش رو در همین راستا، مفهوم این ضابطه را از میان تحلیل نظریۀ اندیشمندان و در خلال رویۀ محاکم بین‌المللی این‌گونه یافته است: مراقبت مقتضی مفهومی است ذاتاً منعطف که تابع حقوق بین‌الملل را به حداکثر مراقبت و اهتمام در انجام تعهدات قرارداری و عرفی خود موظف می‌نماید. این تعهد حداکثری برای هر کشور و یا سازمان بین‌المللی بسته به موقعیت و شرایط، توانایی کشور و یا سازمان بین‌المللی، اهمیت منافعی که در معرض آسیب است و دیگر مولفه‌های موثر، متفاوت بوده، دستخوش تغییر خواهد شد. ضابطۀ پیش‌گفته از نظر ماهیت، نه صرفاً جزء قواعد اولیۀ رفتار و نه ضوابط ثانویۀ مسئولیت است، بلکه همچون حسن نیت، کیفیتی است که باید تعهدات اولیه با لحاظ آن ادا گردد.

the concept and nature of “due diligence” in international law

nowadays “due diligence” is considered one of the controversial issues in international law. the effectiveness of this provision in various fields of international law, including human rights, humanitarian law, international investment law, state responsibility, environmental law, and other fields of international law, has sparked many papers and research on it. due diligence is a deliberately flexible standard in international law that requires states and intergovernmental organizations to act with utmost care in meeting their contractual and customary commitments. this maximum commitment for each country or intergovernmental organization will be different and subject to change depending on the situation and conditions of the case, the ability of the country or intergovernmental organization, the importance of the interests that are at risk of damage, and other effective components. in terms of its nature, due diligence is not only the primary rules of behavior and not the secondary rules of responsibility, but like good faith, it is a quality with which primary obligations must be fulfilled.