ابطال رای داوری بر مبنای «دکترین نادیده گرفتن آشکار قانون» در حقوق امریکا؛ با نگاهی به حقوق ایران

در پذیرش حدی از نظارت قضایی بر آرای داوری در نظام‌های حقوقی و اسناد بین‌المللی اتفاق نظر وجود دارد. جهات اصلی و مورد اتفاق نظارت قضایی بر آرای داوری شامل انسجام آیینی، صلاحیتی و ملاحظات نظم عمومی ‌است. با این حال، بعضی نظام‌های حقوقی نحوۀ اعمال قانون حاکم بر اختلاف را با هدف جلوگیری از اشتباهات فاحش قانونی از سوی داور مورد نظارت قرار می‌دهند. چنین نظارتی به علت ارتباط با جنبۀ ماهوی رای داور محل اختلاف بوده، دیدگاه‌های متفاوتی دربارۀ آن وجود دارد. دکترین نادیده گرفتن آشکار قانون در حقوق امریکا با قیود و معیارهایی خاص، نظارتی استثنایی و فوق‌العاده را بر آرای داوری از منظر رعایت و اعمال صحیح قانون حاکم، اعمال می‌کند. در این پژوهش با بررسی مفهوم، معیار و ارزیابی‌ سودمندیِ این دکترین، به‌نظر می‌رسد اعمال یک نظارت حداقلی با معیار‌های مشخص و مضیق بر نحوۀ اعمال قانون حاکم از سوی داور می‌تواند پیش‌بینی‌پذیری و قانون‌مداری را در داوری افزایش دهد و در عین حال، نهایی بودن رای داور و مداخلۀ حداقلی دادگاه‌ها را نیز حفظ کند. دکترین یادشده و معیار‌های اعمال آن در حقوق امریکا می‌تواند در تفسیر یا اصلاح مقررات داوری ایران در زمینۀ اعمال چنین نظارتی و به‌طور ویژه بند اول مادۀ 489 ق.آ.د.م مورد استفاده قرار گیرد.

annulment of arbitral awards on the basis of “manifest disregard of law doctrine” in u.s. law; with a look at iranian law

a certain limit of judicial review of arbitral awards is accepted in national legal systems and international instruments. the main and universally agreed grounds for reviewing arbitral awards include procedural and jurisdictional integrity and public policy considerations. however, some legal systems review the application of governing law to prevent egregious errors of law by arbitrators. such a ground for reviewing arbitral awards, because of connection to the substantial aspect of arbitral awards is contentious and subject to conflicting views. the doctrine of manifest disregard of law in u.s. law, with specific criteria, provides an exceptional ground for reviewing arbitral awards from the perspective of complying with and correct application of governing law. in this research, with study of the concept and criteria and evaluating usefulness of this doctrine, it reveals that reviewing arbitral awards for complying with governing law at a minimum level with specific and narrow criteria can enhance predictability and rule of law in arbitration and at the same time preserve finality and minimal intervention of courts in arbitration. the aforementioned doctrine and the criteria of its application in u.s. law can be useful in interpretation or amendment of iranian arbitration regulations in connection with such a ground for reviewing arbitral awards, and especially the first paragraph of article 489 of iranian civil procedure code.