مسئولیت اجتماعی در نظام حقوقی، بازرگانی و سرمایه‌گذاری ایران و تطبیق آن با مبانی فقهی

مسئولیت اجتماعی رویکرد نوینی است که در تجارت بین‌المللی به‌عنوان یکی از تعهدات بنگاه‌های اقتصادی مطرح شده و سعی در ایجاد تعادل میان بهره‌وری اقتصادی و محافظت از منافع اجتماعی و زیست‌محیطی دارد. علی‌رغم ظهور این مسئولیت در امریکا و غرب، این مسئولیت مبانی جامع و محکمی در نظام فقهی دارد که این پژوهش برای اولین بار به آن می‌پردازد. با این حال، به‌نظر می‌رسد ایران یکی از کشورهای آسیب‌پذیر در این حوزه است؛ زیرا علی‌رغم نیاز به جذب سرمایه‌گذاری و رشد تجارت، وضعیتِ موازینِ متضمنِ مسئولیت اجتماعی به دلیل نو بودن و ناآگاهی اجتماعی، نامطلوب و بسیار پراکنده و غیرمتمرکز است و هنوز نظام حقوقی این مسئولیت را به‌رسمیت نشناخته و فاقد یک چارچوب مستقل است و به دلیل قدیمی بودن برخی قوانین همانند قانون تجارت، این مسئولیت جایگاه شایسته‌ای در میان مقررات ندارد. با وجود چالش‌های یادشده به‌ویژه تحریم‌های ظالمانۀ امریکا بر وضعیت اقتصادی ایران، به‌نظر می‌رسد با ایجاد حداقل‌های قانونی همراه با سیاست‌های تشویقی نرم در راستای افزایش انگیزۀ بنگاه‌های اقتصادی به‌منظور رعایت قواعد خودانتظام، می‌توان زمینۀ مناسبی برای تثبیت و ترویج مسئولیت اجتماعی در گسترۀ فعالیت‌های بازرگانی فراهم کرد.

social responsibility in the iranian commercial and investment legal system and its application to jurisprudential principles

social responsibility is a new approach that has been introduced in business and investment as one of the commitments of economic enterprises and tries to create a balance between economic productivity and protection of social and environmental interests. despite the emergence of this responsibility in the united states and the west, this responsibility has comprehensive and solid foundations in the jurisprudential system which are addressed for the first time in this study. however, iran seems to be one of the most vulnerable countries in this area; it is independent and due to the obsolescence of some laws such as commercial law, this responsibility does not have a proper place among the regulations. despite the challenges mentioned, especially the oppressive us sanctions on our country’s economic situation, it seems that by creating legal minimums along with soft incentive policies, motivation of businesses to comply with their rules can be increased. discipline can provide a good ground for establishing and promoting social responsibility in the scope of business activities