شکل‌گرایی محض در وصیت؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و امریکا

انعقاد برخی از اعمال حقوقی صرفاً تابع قواعد ماهوی نیست، بلکه شرایطی شکلی نیز بایسته است تا آن عمل حقوقی معتبر شناخته شود. یکی از شایع‌ترین این اعمال، وصیت است که اعتبار آن در بیشتر نظام‌های حقوقی تابع رعایت شرایط شکلی می‌باشد. بر این اساس، انعقاد وصیت صرفاً تابع ارادۀ موصی نیست و تشریفاتی چند برای تنظیم آن ترسیم شده است. در حقوق ایران، با وضع قانون راجع به طرز تنظیم وصیت‌نامه و قانون امور حسبی، و در حقوق امریکا، به‌موجب قانون وصایا و رای دادگاه در پروندۀ «پاولینکو»، رعایت شرایط شکلی در تنظیم وصیت، بی‌تردید ضروری بوده و ضمانت اجرای آن، عدم اعتبار وصیت است؛ امری که به شکل‌گرایی محض شهرت دارد. با این حال، شکل‌گرایی محض در هر دو نظام حقوقی، مصون از مخالفت نمانده و همواره دیدگاه عدول از آن در ذهن گروهی پرورش یافته است. از این رو، مهم‌‌ترین پرسشی که در خصوص شکل‌گرایی محض در این دو نظام حقوقی مطرح شده این است که آیا امکان عدول از شکل‌گرایی محض در وصیت وجود دارد یا خیر؟ در این مقاله، تلاش می‌شود با روش کتابخانه‌ای این فرضیه اثبات گردد که هرچند توجه به کارکرد‌های شکل‌گرایی محض در وصیت اقتضا دارد که شکل‌گرایی محض به‌عنوان اصل در وصیت پذیرفته ‌شود و عدول از آن تنها در موردی ممکن است که قصد و ارادۀ موصی به نحو صحیح نزد دادگاه احراز گردد، مطالعۀ حقوق ایران و امریکا نشان می‌دهد که به دلیل ناکارآمدی نظریات جایگزین شکل‌گرایی محض، امکان عدول منتفی است.

strict compliance requirement in a will:a comparative study of iranian and american law

the conclusion of certain juridical acts is not merely subject to substantive rules; also some formal conditions are required for that juridical act to be recognized as valid. one of the most common of these acts is a will, the validity of which in most legal systems is also subject to the observance of formal conditions. on this basis, the conclusion of a will is not merely adherent to the willing of the testator, and some formalities have been drawn up to adjust it. in iranian law, after enactment of the code on how to adjust a testament and probate code, and in american law, according to the wills act and the court ruling in pavlinko’s case, observance of formal conditions in adjusting the will is undoubtedly necessary and its sanction will be invalidity of will; which is known as strict compliance requirement. however, strict compliance requirement in both legal systems is not immune to opposition, and the desire to deviate from it has always been developed in the mind of a group. hence, the most important question arising about strict compliance requirement in these two legal systems is whether it is possible to deviate from strict compliance requirement in the will or not? in this article, through the library method, the hypothesis is proved that although paying attention to the functions of strict compliance requirement in the will requires strict compliance requirement as a principle in the will and deviation from it is possible only if the intention of the testator has been correctly established in court, the analysis of iranian and american law shows that due to the ineffectiveness of alternative theories of strict compliance requirement, the possibility of deviation is ruled out.