ماهیت معاملات مربوط به محصولات دیجیتالی در حقوق امریکا با رویکردی تطبیقی به فقه اسلامی و حقوق ایران

امروزه محصولات دیجیتالی از ارزش تجاری بسیار بالایی برخوردار هستند. یکی از کشور‌هایی که در زمینه ی تجارت محصولات دیجیتالی طبق آمارهای رسمی و غیر‌رسمی بسیار موفق بوده، ایالات متحده ی امریکا است. به ‌همین دلیل، تجارتِ این محصولات همواره در نظام حقوقی امریکا مورد بحث و بررسی بوده است. هدف اصلی نگارندگان این جستار، پاسخ به دو پرسش بنیادین در این نظام حقوقی است؛ نخستین پرسش آن است که آیا محصول دیجیتالی کالا محسوب می‌شود یا خدمات؟ و دومین پرسش از این قرار است که آیا معاملات محصولات دیجیتالی، قرارداد فروش به‌شمار می‌آیند یا قرارداد دیگری مانند سرویس یا لیسانس؟ اولین پرسش در حوزه ی حقوق اموال مطرح است که بخش نخست جستار به آن پاسخ می‌دهد و دومین پرسش در حوزه ی حقوق قراردادی واقع است که در بخش دوم بررسی خواهد شد. در این مقاله با رویکردی به رویه ی قضایی امریکا، سنجش و معیاری ارائه گردیده است که می‌تواند مورد قبول دادگاه‌ها‌ی این کشور باشد. مطابق این سنجش بیشتر محصولات دیجیتالی، کالا تلقی شده و مشمول ماده ی 2 مجموعه ی مقررات متحد‌الشکل تجاری می‌شوند. در خصوص پاسخ به پرسش دوم نیز با ارائه ی تحلیل اقتصادی، نحوه ی تمایز قرارداد فروش از لیسانس مشخص شده است. در بخش سوم، با رویکردی به فقه اسلامی و بازخوانی برخی مواد قانون مدنی ایران، محصولات دیجیتالی به‌عنوان عین مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

the nature of digital product transactions in the legal system of the united states with an approach to islamic jurisprudence and iranian law

today, digital products join a very high commercial value. according to the formal and informal data, the united states is one of the most successful countries in this regard. nonetheless, trades of these products have always been debated in the above-mentioned system. therefore, this paper tries to answer two fundamental questions regarding the u.s law. the first question is whether a digital product is goods or a kind of service. the second question deals with the nature of digital products transactions. as such it establishes a sale contract or a sort of license or service.  the first question is set under the realm of the property law that the first part of the article deals with. and the second one established under the contract law is addressed in the second part of the article. considering the american case law here, a test is suggested which could be accepted by the u.s courts. in accordance with this test, the most digital products are known as goods and are governed under article 2 of the uniform commercial code. in responding to the second question, an economic analysis is proposed to distinguish sale contract from license. in the last section, with an approach to islamic jurisprudence and re-reading of the articles of iranian civil law, the digital product is examined as ’ein’ (goods).