وضعیت فقهی- حقوقی معاملۀ معارض با شرط فاسخ

در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه حقوق بایع و مشتری متعادل نیست، بلکه به علت تملیکی بودن بیع، کفۀ ترازوی حمایت قانونی به سمت مشتری سنگین‌تر است؛ لذا طرفین در عقد بیع تلاش می‌‌کنند از راهکارهایی برای متعادل نمودن حقوق فی‌مابین استفاده نمایند. یکی از این راه‌حل‌ها که به‌شدت در جامعه رواج دارد استفاده از شرط فاسخ در مبایعه‌نامه‌ها است، سوالی که پاسخ به آن از اهمیت بسیاری برخوردار است، اینست که آیا مشتری بلافاصله بعد از عقد و قبل از تحقق یا عدم تحقق معلق‌علیه شرط فاسخ می‌تواند نسبت به انتقال مبیع به غیر اقدام کند؟ در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد؛ عده‌ای با قیاس شرط فاسخ با پاره‌ای از خیارات، مانند غبن، تصرفات منافی مشتری با شرط فاسخ را صحیح می‌دانند و برخی دیگر قائل به عدم نفوذ تصرفات مشتری هستند. فرضیۀ ما در این تحقیق این است که مشتری در دورۀ یادشده حق تصرف منافی با شرط فاسخ را ندارد و در صورت انجام معاملۀ معارض، این معامله از نظر فقهی و حقوقی در وضعیت مراعی است، در صورت تحقق معلق‌علیه و انفساخ معاملۀ اصلی، معاملۀ معارض نیز منفسخ می‌شود، ولی در صورت عدم تحقق شرط فاسخ، مانع معاملۀ معارض مرتفع ‌شده، معامله به قوت خود باقی خواهد ماند.

the status of islamic law in transaction with dissolving condition

in iranian legal system and shia jurisprudence, the rights of vendor and buyer are not balanced. because of the possessory of the sale contract legal support scales, they are usually in the favor of the vendor.  for example, at the selling in instalments, buyer immediately will be owner of object of sale and immediately can transfer it to the other and the vendor can only file an action against the client. for this reason, the parties of sale contract try to use solutions to balance the rights between themselves. one of these solutions which is very popular in society is using dissolving condition in deed (sale). the question whose answer is very important is whether the client can transfer the object of sale before the instalments of consideration (money purchase). there are different opinions. our hypothesis in this research is that client in this period doesn’t have the right of possessions against dissolving condition and if there is any conflict in transaction, it will be in pasture tax condition.