تحلیلی نو از ویژگی‌ها، وجه تمایز و انواع قرارداد کار از منظر تحولات روابط کار و کرامت انسانی

روابط کار با تاریخ پردرد و رنج برای انسان‌ها توام بوده است؛ ازجمله بردگی، استثمار، شرایط بد کار، بیماری و حوادث شغلی و مرگ و میر ناشی از آن. قرارداد کار به‌عنوان منشا این رابطۀ کاری، در طول تاریخ از قراردادهای خصوصی صِرف به قراردادهای با ماهیت خصوصی- عمومی تغییر ماهیت داده و علت این تغییر، انقلاب‌های کارگری و دخالت دولت با وضع قواعد آمرۀ حمایتی از کارگر جهت ایجاد تعادل در روابط کار و در راستای تامین کرامت انسانی بوده است. این مقاله تلاش دارد با روش توصیفی- تحلیلی، تعریف و ویژگی‌ها، وجه تمایز و انواع قرارداد کار در نظام حقوق کار ایران را تبیین نموده، به نارسایی‌های قراردادهای کار در حوزۀ تقنینی و رویۀ قضایی بپردازد. قانون کار مصوب مجمع تشخیص مصلحت به مقتضای کرامت انسانی در قرارداد کار که همانا تضمین حداقل‌های حمایتی است توجه کرده، اما نحوۀ تصویب مادۀ 7 قانون کار و تبصره‌های آن، موجبات تزلزل امنیت شغلی در کارهای مستمر را پدید آورده که آثار آن در عملکرد کارفرمایان، وزارت کار و دیوان عدالت اداری نمایان است. پیمان‌های دسته‌جمعی هم با توجه به شروط عام و مطلق بند «ب» مادۀ 141، با محدودیت‌های گسترده‌ای مواجه هستند. راه‌حل مسئله، اصلاح بند «ب» مادۀ 141 و مادۀ 7 و تبصره‌های آن است.

a new analysis of the characteristics, distinctions and types of employment contracts from the perspective of changes in labor relations and human dignity

labor relationships have been intertwined with the painful history of human beings: slavery, exploitation, bad working conditions, sickness, occupational accidents and deaths caused by them. the labor contract as a source of this work relationship has historically changed from private contracts to contracts of a private-public nature and the cause of this change has been the workers’ revolutions and government interference through enacting of imperative protective rules in the direction of ensuring human dignity and balancing labor relations. this article tries to explain the definition and characteristics, differentiation and different types of employment contracts in the iranian labor law system with a descriptive-analytical method and to address the shortcomings of employment contracts in the field of legislation and judicial procedure. the labor law approved by the majma- e- tashkhis pays attention to the requirement of human dignity in the employment contract, which is the guarantee of minimum protections; however,  the way in which article 7 of the labor code and its notes have been approved has weakened job security in permanent work, which is reflected in the performance of employers, the ministry of labor and the administrative justice court. the solution to the problem is to modify article 141(clause b), article 7, and its two notes.