بازاندیشی مقایسه‌ای دو نظریه «سبب مقدم درتاثیر» و «سبب اقوی ازمباشر» درحقوق کیفری ایران

اجتماع طولی عوامل به دو حالتِ اجتماع « سبب و مباشر » و « اجتماع اسباب » قابل تصور است. حقوقدانان اسلامی، برای شناخت عاملِ ضامن در صورتی که آن عامل«سبب» باشد، به نظریه‌ های مختلفی از جمله دون ظریه مشهورِ « سبب اقوی از مباشر » و « سبب مقدم در تاثیر » استناد کرده‌اند. به دلیل عدم تبیین معیار روشن برای استناد به این دو نظریه در جایگاه مشخص و واقعی هر یک، شاهد نوعی تداخل در کاربرد این دون ظریه هستیم تا جایی که دادرسان در پرونده‌ هایی که از لحاظ مبانی مشترک‌ اند، با تمسک به این دو نظریه، گاهی حکم به ضمان « سبب اقوی از مباشر » و گاهی « سبب مقدم در تاثیر » می‌ دهند. مقاله حاضر در پی بررسی مبانی و دلایل استنادیِ هر یک از این دو نظریه، جایگاه واقعی این دو را تبیین و در نهایت به این نتیجه می‌ رسد که رابطه آنها به صورت « عموم و خصوص مطلق » بوده و « سبب مقدم در تاثیر » ، همان «سبب اقوی» است. از این رو ، می‌توان گفت که در دونظریه مذکور ملاک و معیار ضمان، اقوائیت است که با وجود نظریه«عامل اقوی» ضرورتی به استناد«سبب مقدم درتاثیر» نیست.

Rethinking comparison of two Theory of the cause of frontimpact and the stronger cause from steward in Iranian criminal law

Longitudinal plurality of the two states’ plurality cause and steward and plurality of causes is conceivable. To consider a Sponsor Factor, if it is the Factor of causes, Islamic jurists have referred to both the wellknown theory of the cause of frontimpact and the stronger cause from steward. Due to the lack of clear criteria for referring to these two theories to explain the actual specific position of each, there is a kind of interference in the use of these two theories. Hence, whenever there are common principles, by resorting to these two theories, sometimes we can have verdict to guarantee the cause of frontimpact and the stronger cause from steward. This article seeks to examine the basis and reasons for retaining each of these two theories, explain the actual position of the two theories. It is concluded that the relationship between these two theories is defined as public and private of absolute, the cause of frontimpact and the stronger cause from steward . Hence, we can say that in theory the criterion of liability is “being strong” meaning that in the presence of the theory of the stronger factor, the cause of frontimpact is not necessarily invoked.