امکان سنجی عملیاتی کردن نهاد معاملۀ اتهام در ایران با تاکید بر مدیریتگرایی حقوق کیفری

معاملۀ اتهام یکی از جلوه‌های قراردادی شدن حقوق کیفری است که بر پایۀ آن متهم و دادستان توافق می‌کنند که متهم اتهام وارده را پذیرفته، همکاری‌های سودمندی با نظام عدالت کیفری داشته باشد تا در مقابل، از مزایایی چون تغییر نوع اتهام برخوردار شود. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده، به امکان‌سنجی پیاده‌سازی معاملۀ اتهام در ایران می‌پردازد. معاملۀ اتهام همانند هر نهاد کیفری دارای مولفه‌های ویژه‌ای همانند موافقت‌نامه، تعهدات متهم و مقام تعقیب است. وجود نهادهای عدالت ترمیمی، وجاهت بر پایۀ سنجه‌های عدالت و مصلحت، ارفاق‌گرایی کیفری در فرایند رسیدگی به اتهاماتِ منجر به مجازات‌های تعزیری و ...، نمونه‌هایی از بسترهای پذیرش این نهاد در قوانین کیفری است. دستورالعمل‌های رئیس دستگاه قضا و انعطاف‌پذیری در سیاست‌های کیفری و قضایی، مشروعیت‌افزایی نظام دادرسی کیفری و استفاده از پیامدهای سازندۀ جرم‌شناختی، برخی از بسترهای پذیرش این نهاد در کشورمان است. نگارندگان این پژوهش دریافته‌اند که به دلیل وجود بسترهای هم‌پیوند با نهاد معاملۀ اتهام در نظام عدالت کیفری کشورمان، امکان پیش‌بینی این نهاد کیفری در تحولات آتی آیین دادرسی کیفری ایران وجود دارد.

Feasibility of Operating a PleaBargaining in Iran with Emphasis on Criminal Law Managementorientation

Accusation is one of the manifestations of criminal law contracting, on the basis of which the accused and the prosecutor agree that the accused should accept the accusation and cooperate with the criminal justice system in exchange for benefits such as change of type. This research, which follows a descriptiveanalytical method, examines the feasibility of implementing a charge transaction in Iran. Existence of restorative justice institutions, justification based on measures of justice and expediency, possibility of criminal deviation in the process of handling charges leading to ta’zir punishments, etc. are examples of the grounds for accepting this institution in criminal law. The instructions of the head of the judiciary and flexibility in criminal and judicial policies, legitimacy and enhancement of the criminal justice system and the use of constructive criminological consequences are some of the grounds for accepting this institution in our country. This study has found that due to the existence of links with the prosecution institution in our country’s criminal justice system, it is possible to predict this criminal institution in the future developments of Iran’s criminal procedure.