شیوۀ انتزاعی محاسبۀ خسارات در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران

شیوۀ انتزاعی محاسبۀ خسارت یکی از روش‌های محاسبۀ خسارت قراردادی به پول است که در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا در کنار شیوۀ عینی شناسایی شده است. بر مبنای روش عینی که در مادۀ 75 کنوانسیون پیش‌بینی شده است، در پی نقض قرارداد از سوی متعهد، شخص زیان‌دیده می‌تواند اقدام به انعقاد قرارداد جایگزین نماید و تفاوت قیمت قرارداد اصلی و قرارداد جایگزین را از ناقض قرارداد مطالبه کند. این درحالی است که بر اساس روش انتزاعی که در مادۀ 76 کنوانسیون بیان شده، بعد از نقض قرارداد از سوی متعهد، تفاوت میان قیمت قرارداد اصلی و قیمت کالا در بازار از ناقض قرارداد مطالبه می‌شود. در راستای اجرای اصل جبران کامل خسارت این سوال مطرح است که در نحوۀ محاسبۀ خسارت، کدام‌یک از دو روش عینی و انتزاعی اولویت دارد؟ درصورتی که اعمال شیوۀ انتزاعی در مقابل قاعدۀ کاهش خسارت قرار گیرد، آیا دادگاه در تعیین میزان خسارت ملزم به رعایت قاعدۀ کاهش خسارت است؟ این تحقیق درنظر دارد با روش توصیفی تحلیلی به بررسی روش انتزاعیِ محاسبۀ خسارت در کنوانسیون و حقوق ایران بپردازد. به اجمال می‌توان گفت اجرای شیوۀ انتزاعی حاصل اعمال اصل جبران کامل خسارت است و معمولاً شیوۀ انتزاعی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شخص زیان‌دیده نتواند بر اساس روش عینی اقدام به انعقاد معاملۀ جایگزین نماید. اعمال روش انتزاعی محاسبۀ خسارت همسو با قاعدۀ کاهش خسارت است. با اینکه شیوۀ انتزاعی در قوانین و مقررات حقوق ایران پیش‌بینی نشده است، ولی مانعی وجود ندارد که دادگاه‌ها برای جبران خسارت به این روش متوسل شوند، زیرا روش انتزاعی از سوی دکترین پذیرفته شده و کاربرد آن منطبق با عقل سلیم است.

Abstract Calculation Method of Damages in the International Convention on Sale of Goods and its Comparison with Iranian Law

Abstract calculation method of damages as one of the damages assessment methods which is based on payment of money has been identified alongside the concrete methods in Convention of Contracts for the International Sale of Goods. The concrete method as specified in Article 75 of the Convention is where the injured party requests the difference between the contract price and the price in the substitute transaction from the breaching party. According to the abstract method as predicted in Article 76 of the Convention, after a breach of contract by the obligor, the difference between the contract price and the market price of the goods is demanded from the breaching party. In order to implement the principle of full compensation, the question arises as to which of the two methods takes precedence over the other in how to calculate the damage? If the application of the abstract method is opposed to the duty to mitigation, is the court obliged to observe the duty to mitigation of damage in determining the amount of damages? This research intends to study the abstract method in the convention and law of Iran with a descriptive and analytical method. In short, the implementation of the abstract method is the result of applying the principle of full compensation. Abstract method is usually used when the injured party is unable to enter into a substitute transaction based on the concrete method. The implementation of the abstract method is in accordance with the duty to mitigation of damage. Although this method is not specified in Iranian law, there is no impediment for the courts to apply this method of compensation because the abstract method has gained legal acceptance in legal doctrines and generally is consistent with common sense principles.