سازمان همکاری اسلامی در ترازوی سنجش برون‌گرایی یا درون‌گرایی در زمینۀ حقوق بشر

در عصر حاضر نظام‌های منطقه‌ای حقوق بشری ضمن برخورداری از مکانیسم‌های مناسب حقوق بشری، اولویت خویش را در رصد کردن وضعیت حقوق بشر در دولت‌های عضو و اتخاذ تدابیری مناسب برای رویارویی با نقض‌های حقوق بشری در این کشورها قرار داده‌اند. سازمان همکاری اسلامی نیز به‌عنوان یک نهاد منطقه‌ای در سال‌های اخیر در زمینۀ توجه به حقوق بشر شاهد تحولاتی بوده است که می‌توان آن‌ها را در قالب تهیۀ اسناد حقوق بشری و طرح‌ریزی مکانیسم‌های حداقلی برای ارتقای حقوق بشر در دولت‌های اسلامی مورد ارزیابی قرار داد. در مقالۀ پیشِ‌رو ضمن پرداختن به چگونگی توجه سازمان به حقوق بشر، بررسی خواهد شد که رویکرد سازمان همکاری اسلامی در زمینۀ حقوق بشر برون‌گرا بوده یا اینکه در اسناد و رویۀ حقوق بشری سازمان درون‌گرایی نیز جایگاهی را به خود اختصاص داده است. درنهایت مشخص می‌شود با آنکه اسناد و رویۀ سازمان عمدتاً با تاکید بر وضعیت حقوق بشر مسلمانان در کشورهای غیرعضو رویکردی برون‌گرا بوده، اما رویۀ اخیر در رصد کردن وضعیت حقوق بشر در برخی دولت‌های عضو ضمن عدول از رویۀ سنتی سازمان، بیانگر نشانه‌هایی از گرایش به رویکردی درون‌گرا در زمینۀ حقوق بشر است؛ هرچند واکنش تبعیض‌آمیز سازمان به نقض‌های حقوق بشری در دولت‌های عضو از ایرادهای بزرگ این رویه است.