تحلیلی بر حقّ تقدم در خرید سهام جدید با رویکرد فقهی-حقوقی

با مالکیت سهام در شرکت‌های سهامی، سهام‌داران از حقوق متفاوتی برخوردار می‌شوند؛ یکی از این حقوق حقّ تقدم در خرید سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید است. ماهیت این حق با هیچ‌کدام از نظریات دینی و عینی بودن حقوق سهام‌داران و ماهیت خاص حقوق سهام‌داران منطبق نیست، زیرا این حق برابر مادۀ 167 ل.ا.ق.ت از طرف شرکت قابل سلب و به لحاظ ذاتی طبق مادۀ 166 ل.ا.ق.ت موقت و معلق به افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید است و نمی‌توان بر اساس مفاهیم اقتباسی و غیربومی حقّ دینی و عینی به تحلیل ماهیت آن پرداخت؛ چراکه حقّ عینی، حقی مطلق و غیرقابل سلب از مالک آن است و حقّ دینی نیز قابل سلب از طرف مدیون نیست. نظریۀ حقّ خاص هم به دلیل ناکارآمدی تقسیم‌بندی حقوق عینی و دینی مطرح‌ شده است. پس با توجه به اینکه شناخت اوصاف و احکام هر مفهوم حقوقی فرع بر شناخت ماهیت آن است، با رویکردی جدیدی و از طریق مطالعۀ توصیفی تحلیلی مفاهیم فقهی حقوقی حق و ملک به این نتیجه رسیدیم که حقّ تقدم دارای اوصاف حقّ مالی ازجمله قابل اسقاط، نقل ‌و انتقال و ارزش‌گذاری است که در جهت حفظ حقوق سهام‌داران مقرر شده و به‌ موجب گواهینامۀ حقّ تقدم تعیین و معامله می‌‌شود.