نقش تهیدستان شهری و لوطیان و جهّال تهران در انقلاب مشروطیت

تهیدستان شهری شامل گروه‎های متعددی مانند لوطیان‌، مزدوران شهری، دست‎فروشان، حاشیه‎نشینان شهری و...‌بودند. با شروع انقلاب مشروطه، بیشترِ این اقشار به امید رهایی از فقر و فشارهای اقتصادی به انقلابیون پیوستند. اما، در پی ایجاد مشکلاتی نظیر افزایش قیمت اجناس از تحقّق آمال خود در حکومت مشروطه ناامید شدند و از آنجا که تحت نفوذ نخبگان جامعه بودند، با شکل‌گیری دو گروه مشروطه‌خواهان و سلطنت‌طلبان، لوطیان و جهّال در هر دو جبهه حضور یافتند. برخی با توجه به خصلت اجتماعی خود، در خدمت گروه‎های مخالف قرارگرفته و به غارت و چپاول اموال مردم پرداخته و به دستور دربار به قتل و ایجاد آشوب دست‎می‎زدند. سایر تهیدستان شهری از جهت فقر و اینکه در حوادث مشروطه تحت نفوذ مخالفان و موافقان مشروطیت قرارگرفتند، به همراه لوطیان و جهّال در یک طیف قرارداشتند. در این مقاله،با شیوۀ تحلیلی و توصیفی، عملکرد تهیدستان، لوطیان و جهّال تهران در حوادث مشروطه و اینکه چرا این گروه‎ها در دو سوی مشروطه‎خواهان و مخالفان قرارگرفتند و نقش آنان در ایجاد آشوب‎های اجتماعی و یا در دفاع از مشروطیت چگونه بوده‎است، و همچنین این موضوع که نخبگان جامعه در تحوّلات سیاسی چگونه گروه‎های فرودست و ناآگاه جامعه را به خدمت خود می‎گیرند، بررسی می‌شود.