گفتمان‌ مسلط بر نظام آموزشی و متون درسی زنان در دوره رضاشاه (مقطع دبیرستان)

شکل‌گیری نهاد آموزشی مدرن در ایران موجب شد؛ زنان به موضوعی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دولت نوگرای پهلوی تبدیل شوند. از آن جا که دولت پهلوی با حمایت نخبگان و روشنفکران با هدف نوسازی ایران تشکیل یافت؛ از همان ابتدای امر زنان را به عنوان یکی از ارکان دستیابی به این هدف، مورد توجه قرار داد. در نتیجه، آموزش زنان در صدر برنامه‌های نوسازی دولت قرار گرفت. از این‌رو، رویکردهای آموزشی برای تربیت دختران، همسو با ایده‌ها و اهداف حاکمیت، در مدارس طرح و الگوی جدیدی از زن مطلوب، ترسیم شد. سوال اصلی مقاله این است که برنامه‌های آموزشی زنان در متون درسی عصر رضاشاه از چه رویکرد و ماهیتی برخوردار بوده است؟ طبق یافته‌های پژوهش، ایده‌آل‌های جدید برای زنان در این دوره، مبتنی بر مولفه‌ها و معیارهای گفتمان «ایران نو» استوار بود؛ در منظومه‌ی چنین گفتمانی، مفهوم «آزادسازی زنان» به عنوان شالوده‌ی اصلی برنامه‌های آموزشی زنان شکل گرفت که در پیوست نقش‌های سنتی زن و در محدوده‌ی خانه و خانواده تعریف ‌می‌گردید.  از این‌رو، تحقیق حاضر با هدف توضیح چگونگی هویت‌یابی زن مدرن در جریان مدرنیزاسیون ایران و تبیین سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی زنان و کارکردهای نوین آن در این فرایند، با روش توصیفی تحلیلی و در چارچوب مفهوم سنتی پیوستگاری در تاریخ، مسئله آموزش زنان را مورد بررسی قرار داده است.

the dominant discourse of the educational system and text books for women during reza shah era (in secondary schools)

the formation of modern educational system in iran brought women to the front of policy making and educational programs for the pahlavid government. since the pahlavid government was supported by the elite and the intellectuals for the modernization of iran, it considered women as a target of modernization. therefore, women education became pivotal for the government in its modernization policy. therefore, the educational approaches for girls, in line with the ideas and purposes of the government were discussed in the schools and a new picture was presented of the ideal woman. the new ideals were based on the discourse of “new iran”. this discourse meant for women emancipation as a basis of women educational system and was opposed to the traditional role of woman in home and family.in this study, the approaches, designs and the nature of women’s educational materials are discussed through an interpretive – analytical approach by emphasizing an explanation of the modernization of iran and the explanation of the policies and educational programs for women.