میراث مدیریت شهری تهران در گذار به مدرنیته ؛ مطالعه موردی: انتخابات و مشارکت جمعی (1285-1320)

شهر در طول تاریخ به صورت سنتی و بر مبنای تجربه ایرانی اداره می شد. از اواسط دوره قاجاریه براساس رویکردهای اروپایی روند اداره شهر تغییر کرد. رویدادهایی نظیر بازگشت دانش آموختگان ایرانی موسسه های اروپایی، تاسیس مدرسه دارالفنون، توسعه مفاهیم سیاسی و سفرهای ناصرالدین شاه به سرزمین های غربی، مقدمات دگرگونی شهر را رقم زد. از سوی دیگر، انقلاب مشروطیت زمینه حضور و دخالت بخشی از مردم در حکمرانی را به وجود آورد. یکی از عرصه های کنشگری بعد از انقلاب، شرکت در انتخابات و نمایندگی شهر بود. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش ها شکل گرفت که میزان مشارکت مردم تهران در انتخابات انجمن بلدیه/انجمن شهرداری از ابتدای مشروطیت تا پایان پهلوی اول چقدر بود؟ موانع و محدودیت های مشارکت شهروندان در این دوره چه بودند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که مشارکت بسیار اندک بود؛ تاجایی که از جمعیت 200 تا 600 هزار نفری تهران در بازه سالیان 1286 تا 1320، تنها تعداد بسیار اندکی در انتخابات شرکت کردند که در برخی اسناد از 20 تا 30 رای در انجمن بلدیه تهران دوره قاجاریه و 3 هزار رای در دوره پهلوی حکایت دارد که با تعداد جمعیت شهر اختلاف فاحشی دارد. دلایل مشارکت پائین به صورت کلی با ناآگاهی مردم نسبت به تحولات ساختاری جدید و محدودیت های قانونی مرتبط است. این مقاله برآن است تا با بررسی قوانین بلدیه با تکیه بر سرشماری های موجود، به ویژه سرشماری سال 1311، موانع تحقق مشارکت جمعی در انتخابات را به بوته نقد و بررسی بسپارد.

the legacy of tehran’s urban management in the transition to modernity; case study: elections and collective participation (1907-1941)

throughout history, the city was managed traditionally based on the iranian experience. however, when the qajar government came to power, the process of city administration changed based on european approaches. events such as the return of iranian graduates from european institutions, the establishment of the dar al-funun school, the development of political concepts, and naser al-din shah’s trips to the western lands set the stage for the transformation of the city. on the other hand, the constitutional revolution created the ground for the presence and involvement of a part of the people in governance. one of the fields of activism after the revolution was participating in the elections and representing the city. this research was formed following the answers to these questions: what was the participation rate of the people of tehran in the elections of the municipal association from the beginning of the constitution to the end of the first pahlavi? what were the obstacles and limitations of citizens’ participation in this period? the findings of the research show that only a very small number of tehran’s population of 200,000 to 600,000 participated in the elections between 1907 and 1941. some documents show 20 to 30 votes in the tehran baladiyeh assembly during the qajar period and 3 thousand votes during the pahlavi period, which has a huge difference with the city’s population. the reasons for low participation are generally related to people’s ignorance of new structural changes and legal restrictions. this article aims to criticize the obstacles to collective participation in elections by examining the municipal laws based on the existing censuses, especially the 1932 census.