نماز میّت در شهرهای بزرگ ایران دوره‌ی اسلامی تا حمله‌ی مغول

در ایران دوره‌ی اسلامی و با تاثیر از شریعت اسلام، مردگان با آداب اسلامی به خاک سپرده می‌شدند. از جمله آداب خاکسپاری اموات، اقامه‌ی نماز میت بود. اقامه‌ی نماز توسط خلیفه، امیران و کارگزاران حکومتی، دانشمندان دینی، قضات و خویشاوندان میّت صورت می‌گرفت. جامع یا مصلای شهر، مساجد، میادین، گورستان‌ها و مدارس شهر و گاهی نیز اماکن حکومتی، مکان‌های برگزاری نماز میّت بودند. نویسندگان مقاله با بررسی تاریخ‌های محلی و کتاب‌های تراجم و طبقات، و با روش توصیفی- تحلیلی، در صدد پاسخ به این سوال‌ها هستند که 1- چه عواملی در کیفیت برگزاری آیین دینی– اجتماعی نماز میت و محل برگزاری آن اثرگذار و دخیل بود؟ 2- چه کسانی و با چه نیات و انگیزه‌هایی در نماز میت شرکت می‌کردند؟بررسی ها نشان می دهد که عواملی مانند پیوندهای خانوادگی، جایگاه اجتماعی و شغلی افراد و میزان و چگونگی ارتباط متوفی با ساختار سیاسی حاکم، در کیفیت برگزاری نماز و انتخاب محل برگزاری نماز میت دخالت داشت. همچنین موقعیت شغلی و اجتماعی متوفی سبب می شد تا بزرگان شهر و مردمان بسیاری با نیت قدردانی از زحمات متوفی و نیز تعظیم شعائر دینی در نماز میت شرکت کنند.

requiem (salāt al-mayyet) in the big cities of iran during the islamic period until the mongol invasion

islamic customs. one of the rituals of burying the dead was praying the dead. this prayer was performed by the caliph, emirs and government officials, religious scholars, judges and relatives of the deceased. jame or mosalla of the city, mosques, squares, cemeteries and schools of the city and sometimes government places and plains and deserts were the place of prayer for the dead. the social position of the deceased was effective in determining the imam of the congregation and the place of its establishment. the authors of the article seek to answer these questions by examining local histories and biographical books, and with a descriptive-analytical method:1-what factors were effective and involved in the quality of holding the religious-social ritual of funeral prayer and the place where it was held?2- who participated in the funeral prayer and with what intentions and motivations?investigations show that factors such as family ties, social and occupational status, and the extent and manner of the deceased’s relationship with the ruling political structure have played a role in the quality of prayer and the choice of the place to perform the funeral prayer. also, the high occupational and social status of the deceased made the elders of the city and many people participate in the funeral prayer with the intention of appreciating the efforts of the deceased and also bowing to religious rituals.