تغییر رفتار فرهنگی برای کسب منزلت اجتماعی در عصر آهن دو و سه (شواهدی از کالاهای شان‌زا در گورستان شرقی قره تپه سگزآباد)

به تازگی کاوش های باستان شناختی در گورستان شرقی قره تپه ی سگزآباد منجر به کشف گورهایی متعلق به اواخر هزاره دوم و نیمه نخست هزاره اول پ.م.( عصر آهن 2 و 3) گردید. به لطف کاوش های انجام شده در این گورستان، یافته هایی در اختیار قرار گرفته که می توانیم بر اساس آن ها بخشی از جنبه های اجتماعی زندگی جوامع هزاره اول پ.م ساکن در منطقه را بازسازی نماییم.  گورها یکی از مهمترین بافت های باستان شناختی کشف کالاهای شان زا هستند. در زمینه نوع کالاهای شان زا، تغییرات در نوع و ارزش آن ها در طول زمان و چگونگی توزیع آن ها در جامعه ی عصر آهن 2 و 3 منطقه پرسش ها و ابهامات زیادی وجود دارد. با توجه به مباحث نظری موجود در زمینه ی شان و کالاهای شان زا و مطالعه ی یافته های حاصل از کاوش های این گورستان نویافته می توان کالاهایی از قبیل صدف دریایی، مهره های تزیینی از جنس عقیق قرمز و آنتیموان، مهرهای استوانه ای سبک آشور نو، مهرهای استوانه ای با طرح هندسی و زیورآلات و ابزار آهنی را به عنوان کالاهای شان زا در نظر گرفت.  شواهد بدست آمده از این گورستان حاکی از تلاش نخبگان در هزاره اول پ.م. برای حفظ شان و منزلت اجتماعی خود از طریق اختیار کردن دسته ای جدیدی از کالاهای شان زا است. این کالاها به عنوان نشانه ای از پیوند و تعامل با سرزمین های دوردست می توانست در حفظ و توسعه ی شان و جایگاه اجتماعی نخبگان نقش موثری داشته باشند. همچنین یافته های بدست آمده از این گورستان حاکی از تلاش بخشی از رده های پایین تر جامعه برای  افزایش شان اجتماعی خود و بهره مندی از امتیازات آن است.

cultural behavior change to gain social prestige in the iron ages 2 and 3 (evidence of prestige goods in the eastern cemetery of qara tepe, sagzābād)

recently archaeological excavations in the eastern cemetery of qara tepe, sagzābād, have uncovered graves related to the late second millennium and the first half of the first millennium b.c. (iron ages 2 and 3). thankfully, with the excavation of this cemetery, we have obtained some findings based on which we can reconstruct part of the social aspects of the life of the societies of the first millennium bc in the region. graves are one of the most important archaeological contexts for discovering prestige goods. there are many questions and ambiguities in the field of prestige goods, changes in their type and value over time, and how they were distributed in the region in the iron ages 2 and 3. given the theoretical discussions raised about prestige and prestige goods and the results of the excavations in this cemetery, finds such as sea shells, decorative beads made of carnelian and antimony, cylindrical seals of the neo-assyrian style, cylindrical seals with geometric designs, and iron ornaments and tools can be considered as prestige goods. the evidence of this cemetery indicates the elites’ efforts in the first millennium b.c. to maintain their social prestige by achieving new categories of prestige goods. as a sign of connection and interaction with distant lands, these goods could play an influential role in maintaining and developing elites’ prestige and social status. moreover, the finds of this cemetery indicate the efforts of some lower ranks of the society to increase their social prestige and use its advantages.