دلالت‌های اجتماعی و فرهنگی تصویرگری نَبَطی و تاثیر آن بر ذهنیّت‌های تصویری در عربستان مرکزی

فرهنگ نَبَطی در زمینۀ تصویرگری گنجینه‌ای غنی از مضامین کهنِ همسایگان پیرامونی و ذهنیّات بومی بوده که طی سده‌های متمادی بالیده و گسترش یافت، و برخی از بن‌مایه‌های آن در سرزمین‌های مرتبط به‌خصوص همسایه جنوبی عربستان مرکزی تقلید یا با تغییراتی بازآرایی شد. پرسش اصلی این پژوهش این بوده است که ذهنیّات متنوع تصویرسازی نَبَطی، خاصّه دلالت‌های اجتماعی و فرهنگی آن، چه بوده و این ذهنیّات چگونه و تا چه حد بر ذهنیّت‌های تصویریِ اعراب ساکن در عربستان مرکزی تاثیر نهاده است؟ در این پژوهش با رویکرد انسان‌شناسیِ فرهنگی و اجتماعی و با بررسی شواهد متنوع مادی، به‌ویژه گزارش‌های باستان‌شناسان، دلالت‌ها و کارکردهای اجتماعی تصویر در زندگی  روزانه، چون قدرت تاثیرگذاری تصاویر و ممنوعیت مقطعیِ تصاویر انسانی در مقابرْ بررسی شده و نشان داده شد که این ذهنیّاتِ رایج در میان نَبَطی‌ها از راه‌های مختلف فرهنگی، مانند مراودات تجاری و به‌نحوِ عینی‌تر، به‌واسطۀ مجسمه‌هایی چون بت‌های الهگان (از جمله عزی) در میان ساکنان عربستان مرکزی هم رسوخ کرد؛ چنان‌که شباهت‌های فرهنگی عمده‌ای در این زمینه به دست آمد.

the sociocultural significance of the nabatean illustrations and their influence on pictorial mentalities in central arabia

the nabatean illustrations showcase a rich trove of the time-honored leitmotifs of its neighbors and the autochthonous mentalities. the tradition was grown, expanded, and echoed down the ages, with some motifs appropriated, mutatis mutandis, in neighboring regions, especially in its southern neighbor – central arabia. the main questions this study attempts to answer are: what are the myriad mentalities of the nabataean illustrations, not least their sociocultural signification? and how and to what extent these mentalities informed the pictorial mentalities of arabs residing in central arabia? adopting a sociocultural and anthropological approach and examining the various pieces of evidence (notably the material finds reported by anthropologists), the social signification and function of images in the daily lives of the people, such as the all-pervasive influence of images and the temporary interdiction against the depiction of humans on tombstones, are investigated. the nabatean mentalities are shown to have permeated arabian society via a variety of cultural conduits like commercial exchanges and, more conspicuously, through the importing of figurines of goddesses like ʿuzza/isis, which culminated in major cultural resemblances between the nabatean and arabian cultures.