تازیانه ى طبرخون مغولان؛ کنکاشی درباره شیئیت تازیانه و کاربرد نمادین آن در مناسبات اجتماعى مغولان و مغلوبان

در جامعه های گذشته بخصوص آنجا که مرکب از غالبان و مغلوبان بوده است همواره اشیایی به صورت نمادین بیانگر مناسبات طبقاتی بوده اند. چنانکه تاج کلاه، دستار، ... چنین کارگردهایی نیز داشته اند. چنانکه به نظر می‌رسد در جامعه ایرانی عصر مغول تازیانه چنین نقش و کارکردی را برعهده داشته است. زیرا از جمله اقدامات چنگیزخان براى شکل دهى دولت و جامعه مغول، تخصیص اندازه‌ای معین از تازیانه براى هر طبقه‌ای بوده است؛ او تازیانه کوچک را براى چوپانان به عنوان طبقه فرودست مقرر کرده بود. از آنجا که در نگاهى کلى، جامعه مغول شامل دوطبقه ممتازه و بندگان بوده است و چوپانان را می‌توان تقریباً برابر با اکثریت بندگان دانست، تازیانه بلند خاص ممتازان آن جامعه یعنى جنگجویان مغول بایست بوده باشد. اگرچه براى جامعه سوارکار و دامدار مغول استفاده دائمى از تازیانه امرى عادى به شمار می‌آمده و هر دوطبقه همواره تازیانه‌ای به همراه داشته‌اند، این اقدام چنگیزخان که در اصل احیای یک قانون قدیمی (یاسا) بوده است، موجب شد تازیانه براى تعیین موقعیت و منزلت اجتماعى کاربرد پیدا کند. این علاوه بر همه کاربردهاى دیگرى بوده که تازیانه در هر جامعه قدیمى داشته است. به همین جهت براى جامعه و دولت مغول می‌توان شیئیت تازیانه را شکل‌دهنده یکى از مهمترین نمادهاى اجتماعى هم در مناسبات درونى جامعه مغول و هم در رابطه با ملل مغلوبه دانست چنانکه در ایران عصر مغول هم شاهد بازسازی مناسبات زیردستان و زیرستان هستیم.

The Mongols Tabarkhon WhipAn exploration of thingness of the whip and its symbolic use in the social relations of the Mongols and the defeated people

In the past societies, especially those composed of the victors and the defeated people, some objects have always symbolically represented class relations. Crowns, hats, turbans, etc., have also had such functions. It seems that in the Iranian society of the Mongol era, the whip had such a role and function. Because one of Genghis Khan’s actions to form the Mongol state and society was to allocate a certain amount of flogging to each class; he had set a small whip for the shepherds as the lower class. Since, in general, Mongol society consisted of two classes: the privileged and slaves, shepherds could be assumed to be almost equal to the majority of slaves, while the special long whip of the privileged members of that society must have been used for the Mongol warriors as well. Although the constant use of the whip was common for the Mongol equestrian and herdsman, and both classes always carried a whip, this action of Genghis Khan, which was originally a revival of an old law (Yasa), caused the whip to be used to determine social status and prestige. This is in addition to all the other uses that the whip has had in every ancient society. For this reason, for the Mongol society and state, the whip can be considered as one of the most important social symbols, both in the internal relations of the Mongol society and in relation to the defeated nations. As in the era of the Mongols, we are witnessing the reconstruction of the relations between the subordinates and the elites.