واکاوی رفتار سیاسی فرودستان در عصر قاجاریه با تکیه بر ضرب المثل های فارسی

کاوش در زندگی سیاسی فرودستان از حوزه‌هایی است که عموما در تاریخ نگاری ایران از آن غفلت شده است.خشونت عریان قدرت در عصر پیشامدرن توده‌ها را به استتار اعتراضات وادار می‌کرد؛ از همین رو رصد این اعتراضات در بایگانی ها یا تاریخ نگاری های رسمی دشوار است. در این میان قوالب گوناگون فرهنگ عامه ظرفیت مناسبی برای این پوشش و استتار داشتند. ضرب‌المثل‌ها یکی از متداول ترین این قالب ها هستند که بررسی بخشی از آن‌ها با درونمایۀ نقد قدرت، در شناخت رفتار سیاسی توده‌ها بسیار موثر است. این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش هاست: این ضرب‌المثل‌ها به کدام سطوح از کنش سیاسی توده‌ها تعلق دارند و کدام یک از بخش های روایت رسمی حکومت را به چالش می کشند؟ فرض پژوهش این است که با استفاده از ضرب‌المثل‌ها می توان واکنش توده‌ها به سلطه را در سه سطح تایید، نقد غیابی و نیز انتقاد استتار شده در حضور ارباب قدرت رصد کرد. این ضرب‌المثل‌ها ادعای سیادت ذاتی، اقتدار و دادپیشگی زمامداران را زیر سوال می‌برند.چهارچوب نظری پژوهش، نظریۀ «روایت های نهانی» است که واضع آن، جیمز سی. اسکات، حیات سیاسی فرودستان را با تقسیم بندی آن به سطوح مختلفِ واکنش به قدرت تشریح کرده و بخصوص شیوه‌های متنوع نقد تلویحی قدرت در حضور ارباب قدرت را شناسایی و تبیین کرده است.

The study of political behavior of the masses in Qajar era , based on Persian Proverbs

Multitude of historians in Iran neglected of political life of the masses. The public that lived under autocratic goverments use popular culture for criticism of domination. Proverbs are prevalent litrary format in folk culture. We can understand the political life of the people by study the proverbs that reviewed domination. In this research we effort to reply these questions that which levels of political behaviors of the masses created these proverbs and which of the sections of official transcripts of government were challenged in these proverbs? The research assumption is the masses use these proverbs for reaction to domination in three levels: obedience and confirmation of power, criticism in private circles and present governors. These proverbs rejected the claims of rulers about their inherent superiority, their authority and their justice. The theoretical framework of this research is based on” Hidden Transcripts” theory byJames.C Scott who explained political life of the masses and classificated their reactions to domination in different levels.