«هزارش ماتم و یک دم عروسی»: بازتاب مسئله‌ی کودک‌همسری در روزنامه‌نگاری تجددگرای زنان دوره‌ی پهلوی

نگرش‌های فرهنگی سنتی به زیست اجتماعی کودکان در دوره‌ی مدرن و متاثر از ظهور گفتمان‌های نوگرا تغییر کرد. در ایران معاصر نیز تحت‌تاثیر تحولی که انگاره‌های فرهنگی تجددگرا ایجاد کرد، ضرورت بازاندیشی در نگرشهای فرهنگی حاکم بر زیست اجتماعی کودکان، توجه طیفی از جامعه‌ی متجدد روبه‌ظهور را جلب کرد. مراد آنان ارائه‌ی تعریفی نو از کودکانگی، با رشته‌ای از مشخصه‌ها و بایسته‌های برخاسته از تجدد حق‌مدار بود. در پژوهش پیش رو کوشش می‌شود تا سهم روزنامه‌نگاری زنان در دوره‌ی رضاشاه، در ایجاد گفتار نوسازی فرهنگی واکاوی شود و عاملیت نقش آنان برای بهبود و ارتقای زیست دختران در قالب بایسته‌هایی چون شناخت دوره‌ی بلوغ و مسائل روانی و بهداشتی آنان، سن ازدواج و بسط آگاهی خانواده و جامعه در این زمینه روشن شود. حاصل واکاوی محتوای روزنامه‌های فوق بیان‌گر آن است که این نویسندگان کوشیده‌اند کودکانگی را که در سایه نگرش‌های فرهنگی سنتی یا متاثر از مصائب اقتصادی و معیشتی به محاق رفته بود، به دختران خردسال بازگردانند. روزنامه‌نگاری زنان با طرح بایستگی بسط نظام آموزشی و بهداشت کودکان، ایجاد پشتوانه‌ی قانونی ازدواج آنان بر حفظ کودکانگی پافشاری کرده و کوشید دهلیزی برای جایگزینی تلقی مدرن از کودکی با نگرش سنتی مسلط بر سپهر فرهنگی جامعه ایجاد کند.

Hezârash Mâtam o Yek Dam ’ArûsîThe Problem of Child Marriage as reflected in the Women Journalism of Early Pahlavîd Period

This study addressed an aspect of Iranian social culture, which subjected to modernization during the early Pahlavî period. Due to modernizing policies and introduction of western cultural discourses, traditional approaches to the social life of children changed in favor of restoration of their social rights. A group of Iranian women who welcomed the modernist ideas about the children made some successful attempts to propagate these ideas in their journals. Their main purpose was to formulate a new concept of childhood, which contain the characteristics of modernity in relation to children’s social rights. By focusing on the women journalism of the early Pahlavî period, this paper aims to shed new lights on the contribution of these Iranian women journalist to the introduction of new concept of childhood and modern discourses on this matter. Central to this study is the approach of these modernist women to the problems of young girls and their attempts to restore their social situation as children. The results show that this group of Iranian women and their modernist journalism played a crucial role in changing the traditional concepts of childhood in favor of introduction new ones