کلیمیان دورۀ قاجار؛ یک بررسی اجتماعی-اقتصادی

در اواخر سده هجدهم و اوایل سده نوزدهم، هنگامی که دولت ایران برای توسعه کشور به قدرتهای اروپایی روی آورد، نفوذ این قدرتها در ایران بیش از پیش فزونی گرفت. یکی از شیوه های معروف این قدرتها برای گسترش نفوذ، حمایت از اقلیت‌های مذهبی و گسترش فعالیت‌های میسیونری بود. در حالی که دولت در روابط گسترده با قدرتهای اروپایی، برنامه های اصلاحی نوین و غرب گرایانه ای در پیش گرفته بود، کلیمیان ایران نیز با درک شرایط بین‌المللی و اوضاع داخلی، گام‌های موثری در جهت تحول حیات اجتماعی و اقتصادی خود برداشتند. حکومت قاجار نیز زیر فشار قدرتهای اروپایی و نهادهای بین‌المللی هوادار یهودی‌ها، با تحولات مهمی در زندگی کلیمیان ایران موافقت کرد. این مقاله در پی بررسی این پرسش است که در سال‌های 1264 تا 1324ق چگونه شرایط زندگی اجتماعی و اقتصادی کلیمیان ایران متحول شد. فرضیه مقاله این است که کلیمیان با کمک نهادهای بین‌المللی هوادار یهودیها و کشورهای قدرتمند اروپایی، حکومت قاجار را ترغیب کردند تا فرصتهای بیشتری در جهت بهبود حیات اجتماعی و اقتصادی شان در زمینه های مختلف واگذارد.

Iranian Jewish during the Qajar: A Socio-economic Study

In the late eighteenth and early nineteenth centuries, when the Iranian government turned to European powers for the development of the country, the influence of these powers in Iran grew more and more. One of the most famous ways of these powers in increasing influence was to support religious minorities and expand missionary activity. Following this widespread relationship with Europeans, the government launched a modern and westernized reformist program that paved the way for significant social change in Iran. In this regard, the Iranian Jews, by utilizing the international situation and affecting the internal situation, took effective steps to develop their social life. In the other side, The Qajar government under pressure of European powers and Judaist world organizations agreed with significant changes in the lives of Jews in Iran. The establishment of new educational institutions and granting new social opportunities and privileges have greatly improved the situation of the Jews. The article seeks to find the answer to this question how the social life of the Jews during the period from 1264 to 1324AH and under these newly international and domestic conditions was improved. The hypothesis of the article is that the Jews, with the help of Judaist world institutions and European powers, urged the Qajar government to provide more opportunities for improving their social life in different fields.