تحلیل مولفه‌های تبعید مخالفان سیاسی در دوره پهلوی اول (تبعیدی، تبعیدگاه و علت تبعید)

دوره رضاشاه ازنظر میزان استفاده از کیفر تبعید برای مجازات مخالفان خود، شاخص بود که این دوره را از دوره‌های قبل از خود متمایز می‌نماید. تبعید ایلات و عشایر در این دوره، یادآور تبعید ایلات متمرد در دوره‌های گذشته است و تبعید مخالفان سیاست‌های اصلاحی (نظام‌وظیفه، اتحاد البسه و کشف حجاب) و نیز دیوانیان منتقد حکومت، تبعید مخالفان و منتقدان حکومت‌های دیکتاتوری را به‌ذهن می‌آورد. در این پژوهش با بررسی گروه‌های اجتماعی تبعیدیان دوره رضاشاه در پی پاسخگویی به این پرسش هستیم که آیا مولفه‌های سه‌گانه (تبعید، تبعیدگاه و علت تبعید) در دوره رضاشاه، الگوی یکسانی از وضعیت تبعیدیان را که ناشی از سیاست واحد حکومت در این موضوع باشد نشان می‌دهد؟ روش مورداستفاده در این مقاله، روش تحلیل تاریخی با کمک اسناد و مدارک آرشیوی و نیز بهره گرفتن از منابع اصلی است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که الگوی یکسانی از وضعیت تبعیدیان در دوره رضاشاه دیده نمی‌شود و تحلیل مولفه‌های سه‌گانه پیش‌گفته نشان می‌دهد که تبعید در این دوره هم ویژگی‌های تبعید در حکومت‌های استبدادی را دارد و هم شاخصه‌های تبعید در حکومت‌های دیکتاتوری را.