طاعون در ایران عصر صفوی

پاسخ‌گویی به نیازهای طبی در هر جامعه‌ای در قالب نظام طبی آن جامعه عملی می‌گردد لذا پژوهش حاضر براساس این مسئله شکل‌گرفته است که رویکرد شناختی و رفتاری در مقابله با بیماری مسری طاعون در جامعه ایران عصر صفوی در چه فضایی از گفتمان طبی و بر اساس چه روش‌هایی صورت می‌گرفت و بروز آن چه مصائبی را به دنبال داشت؟ یافته‌های پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفیتحلیلی نشان می‌دهد که نظام طب ایران عصر صفوی در مواجهه با بیماری طاعون از حوزه‌های مختلف معرفتی طب جالینوسی با طرز تفکر اخلاطی، طب مبتنی بر اصول تفکر اسلامی و طب عامیانه رایج در میان مردم بهره می‌برد. به لحاظ شناختی، عدم شناخت و ناآگاهی نسبت به عامل بیماری‌زا، سردرگمی در رویکرد رفتاری و شیوه‌های درمانی را به دنبال داشت ازاین‌رو پیشگیری از ابتلا به بیماری به شکل‌های گوناگون در اولویت قرار داشت و شیوه‌های مختلف درمانی نیز نه برای علاج منشا و اصل بیماری که اغلب برای رفع عوارض و نشانه‌ها مورداستفاده قرار می‌گرفت. نتیجه متعاقب بروز طاعون در جامعه عصر صفوی، تلفات جمعیتی، مشکلات اقتصادی، قحطی و ناامنی راه‌ها بود.

Plague in Safavid Iran

Responding to the medical needs of every community is done in the form of their medical system. This study is based on the foretold logic of how the general approach and understanding of the plague was during the Safavid era in Iran; the atmosphere of medical discourse and how the hardship of the plague was handled. The findings of this study based on crosssectional method shows that the medical system in the Safavid era of Iran used different aspects of Galenic medicine with the mindset of Teaching and the views of Islamic medicine and folk medicine in the approach to the plague. Cognitively, lack of understanding and ignorance of the pathogen, confusion and behavioral approach to treatment approaches followed that is why preventing the disease was a priority and different methods were used not to cure the illness but to treat the symptoms. The subsequent resultsof the plague outbreak in the Safavid era was mass death, economic problems famine and insecure roads