نقش سامانه‌های همدیدی گذرا در ترابرد فصلی رطوبت روی ایران

در این پژوهش منابع رطوبت و چگونگی ترابرد رطوبت روی ایران و عوامل موثر بر آنها در فصل­های مختلف در یک دوره 30 ساله (1981-2010) بررسی شده است. به این منظور از داده های میانگین ماهانه cfsr با تفکیک افقی 0/5 درجه برای محاسبه و تحلیل کمیت های ارتفاع ژئو پتانسیل، باد، دما، فشار سطح دریا، آب بارش شو، مولفه های چرخشی و واگرای بردار شار رطوبت و توابع جریان و پتانسیل بردار شار رطوبت استفاده شده است.نتایج نشان می دهد که در فصل پاییز با استقرار واچرخند جنب حاره روی نوار جنوبی ایران و غرب اقیانوس هند خمش واچرخندی بردار شار رطوبتو ترابری رطوبت از دریایعمان به جنوب ایران وجود دارد. همچنین بررسی بی هنجاری مولفه چرخشی بردار شار رطوبت نشان دهنده ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق ایران در اثر شکل گیری چرخند گرمایی روی جنوب ایران و ترابرد رطوبت از شرق مدیترانه به شمال غرب ایران ناشی از تقویت چرخند شرق مدیترانه است. در فصل زمستان، واچرخند جنب حاره روی شرق عربستان موجب خمش واچرخندی بردار شار رطوبت روی دریای عرب، جنوب دریای سرخ و شرق عربستان و در نتیجه ترابرد رطوبت به نواحی غرب و جنوب غرب ایران است. بررسی بی­هنجاری مولفه چرخشی بردار شار رطوبت نشان دهنده ترابرد رطوبت از دریای سرخ به جنوب غرب ایرانبراثر تقویت چرخند شرق آفریقا و ترابرد رطوبت به شمال غرب و سواحل جنوبی دریای خزر ناشی از نفوذ پرفشار از شرق اروپا به دریای مدیترانه است. در فصل بهار به علت نفوذ واچرخند جنب حاره روی غرب اقیانوس هند و گردش کلی آب اقیانوس وابسته به نوسان دو قطبی اقیانوس هند (iod) در عرضهایn2015 خمش واچرخندی بردار شار رطوبت روی غرب اقیانوس هند شکل می گیرد و ترابرد رطوبت به شبه قاره هند و جنوب شرق ایران قابل توجه است. همچنین خمش چرخندی بی هنجاری بردار شار رطوبت ناشی از شکل گیری چرخند گرمایی روی جنوب شرق ایران، موجب ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق ایران می شود و خمش واچرخندی بی هنجاری بردار شار رطوبت ناشی از نفوذ واچرخند روی شرق مدیترانه و شمال غرب ایران، موجب ترابرد رطوبت از شرق مدیترانه به شمال غرب ایران می شود. در فصل تابستان با نفوذ واچرخند جنب حاره به عرض هایn3525 و تقویت مونسون هند و گردش کلی آب اقیانوس هند ناشی از دو قطبی اقیانوس هند، ترابرد رطوبت از غرب اقیانوس هند به شبه قاره هند و جنوب شرق ایران مشاهده می شود. همچنین بر اثر شکل گیری چرخند گرمایی در این ناحیه بی هنجاری ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق و شرق ایران مشاهده می شود.

Role of transient synoptic systems on seasonal moisture transport over Iran

Materials and Methods An attempt is made to examine the moisture sources and transport over Iran and its relation to other influencing factors during different seasons for a 30 years period (19812010. Using National Center for Environmental Prediction (NCEP) Climate Forecast System Reanalysis (CFSR) data with 0.5 degree horizontal resolution, described by Saha et al., 2010, several fields including geopotential height, horizontal wind and temperature at several vertical levels along with sea level pressure, precipitable water and rotational and divergent components of the moisture flux vector are presented and analyzed.   Results and discussion Results show that, during the autumn, the subtropical high is located over south of Iran and west of Indian Ocean and there is anticyclonic curvature of moisture flux vector and moisture transport from over Oman sea to south of Iran. Examination of the anomaly of rotational component of moisture flux vector indicates that formation of thermal low over south of Iran causes moisture transport form over Oman sea to southeast of Iran and intensification of eastern Mediterranean low causes moisture transport from over east of Mediterranean to northwest of Iran. During winter, subtropical anticyclone located over east of Saudi Arabia causes anticyclonic curvature of moisture flux vector over west of Indian ocean, south of Red sea and east of Saudi Arabia and consequently moisture transport to west and southwest of Iran. Examining the anomaly of rotational component of moisture flux vector indicates that intensification of eastern African low causes moisture transport from over Red Sea to southwest of Iran and eastward migration of high pressure system from eastern Europe to Mediterranean causes moisture transport to northwest and southern coast of the Caspian sea. During Spring, eastward expansion of subtropical anticyclone over west of Indian ocean and also general circulation of Indian Ocean due to Indian Ocean Dipole (IOD) at 1020 N, anticyclonic curvature of moisture flux vector over west of Indian ocean is formed and moisture transport to Indian subcontinent and southeast of Iran is significant. Also, formation of thermal low over southeast of Iran causes cyclonic curvature of moisture flux vector anomaly and moisture transport from over Oman sea to southeast of Iran. Anticyclonic curvature of moisture flux vector anomaly due to expansion of high pressure to east of Mediterranean and northwest of Iran, causes moisture transport from over east of Mediterranean to northwest of Iran. During summer, northward migration of subtropical high to higher latitudes 2535N over Indian subcontinent and Monsoon intensification and Indian ocean general circulation associated with IOD, moisture transport from over west of Indian ocean to Indian subcontinent and then to east of Iran are observed. It is to be noted that during summer, a thermal low pressure region is formed over east of Iran and extended up to south of Alborz and east of Zagross mountain ranges. Coexistence of the thermal low with transported moisture from Indian subcontinent, causes a moisture flux vector anomaly is observed. Moreover, formation of thermal low pressure over this region causes anomaly of moisture transport from over Oman Sea to southeast and east of Iran.   Conclusion   In this research, the important role of the subtropical high pressure in combination with passing synoptic systems on the moisture transport over Iran during different seasons is investigated. It is concluded that during winter the subtropical high pressure has its prominent role in moisture transport from over Arab and Red Seas toward west and southwest of Iran. Moreover western synoptic systems are associated with moisture advection over west and south west of Iran. As such, a moisture convergence is formed over west of Iran During summer the subtropical high pressure is extended over Iran and Indian subcontinent. As such there is a moisture transport towards Indian subcontinent and from there toward south east and east of Iran. And thermal low pressure systems cause moisture convergence and subsequently summer time monsoonal rain fall over south of Iran.