مطالعه ارتباط انسو (Enso) با نوسان سالانه واچرخند جنب حاره ای بر روی خاورمیانه در یک دوره سی ساله انتخاب

واچرخند جنب حاره ای خاورمیانه، به طور میانگین دارای نوسان مکانی سالانه در حدود 20 درجه عرض جغرافیایی در راستای شمال-جنوب است. بروز هر گونه بی هنجاری در این جا به جایی طبیعی می تواند باعث به وجود آمدن بی هنجاری هایی در رژیم های هواشناختی منطقه گردد. با توجه به بحث ارتباط از دور انسو (النینو- نوسان جنوبی) با پدیده های هواشناختی مناطق مختلف جهان، این پژوهش به دنبال بررسی اثر احتمالی انسو بر نوسان سالانه مکانی این واچرخند است. برای انجام این کار، دوره سی ساله 1971 تا 2000 میلادی به عنوان پایه مطالعه انتخاب شده و داده های مولفه مداری باد در تراز 250 هکتوپاسکال که محل حضور جریان جتی جنب حاره ای است، از بانک داده های تحلیل مجدد پایگاه اینترنتی مرکز نوآی امریکا دریافت گردید. سپس بی‌هنجاری های بخش گذرا (ناشی از حضور تمام نوسان ها) و خالص (تنها ناشی از حضور انسو) در شش سالی که انسو شدیدا فعال بوده است (سه سال النینو و سه سال لانینا)، محاسبه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که اثر انسو بر نوسان سالانه واچرخند جنب حاره ای و تقویت و تضعیف آن در بین بی هنجاری های بخش گذرا، قابل آشکارسازی نیست. زیرا در سال های هم فاز، توزیع های متفاوتی از بی هنجاری ها در بخش گذرا دیده می شود که حاکی از آن است که انسو در کل، نقش غالب و تعیین کننده ای ندارد. اما با بررسی بی-هنجاری های خالص انسو، مشاهده می‌شود که النینو (فاز گرم انسو) باعث می شود تا نوسان سالانه واچرخند جنب حاره ای خاورمیانه در عرض های پایین تری نسبت به لانینا (فاز سرد انسو) صورت گیرد. به علاوه، در تابستان لانینا، واچرخند جنب حاره ای به قدری به عرض های بالا منتقل می شود که شارش های شرقی بخش جنوبی آن بر روی جنوب شرق ایران قرار می گیرند. به بیان دیگر، در شرایط النینو وضعیت جوی برای بارش های ایران در فصول سرد بهتر از لانینا است و به عکس در تابستان، شرایط برای بارش جنوب شرق ایران در فاز سرد انسو بهتر از فاز گرم آن است. اثرات جزیی انسو تحت تاثیر سایر نوسان های جوی می تواند تضعیف شده و حتی از بین بروند. به همین علت در بی هنجاری های بخش گذرا که متاثر از حضور همه نوسان های جوی است، دیده نمی‌شوند.