بررسی شکست‌های واچرخندی و چرخندی امواج راسبی در شرق مدیترانه(e15 45) از دیدگاه انرژی

شکست موج در لایه زبرین وردسپهر تاثیر قابل توجهی بر برایند شار فعالیت موج و نفوذ ناوه به لایه‌های زیرین وردسپهر دارد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های باز تحلیل era interim در بازه زمانی 2018 -1979، انرژی جنبشی پیچکی و مولفه‌های گرایش انرژی پیچکی در لایه hpa850 -200 همچون مولفه تبدیل کژفشاری (bcc)، تبدیل فشاروردی (btc)، همگرایی شار آزمینگرد ارتفاع ژئوپتانسیلی و همچنین مولفه تولید کژفشاری (bcg)، در شکست موج روی شرق مدیترانه (e15 -45) محاسبه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که طی پنج روز قبل از شکست موج، گرایش انرژی در پایین‌دست ناوه مثبت می‌باشد و انرژی پیچکی در عرضهای متفاوت روی اروپا تا مدیترانه تقویت می‌شود. در روز شکست واچرخندی (چرخندی)، گرایش انرژی در پایین‌دست ناوه منفی شده و مرکز انرژی به دو قسمت در عرضهای متفاوت در راستای شمال‌غربی جنوب‌شرقی (شمال‌شرقی جنوب‌غربی) تجزیه می‌شود. بیشترین تاثیر در بزرگی گرایش انرژی امواج ناشی از همگرایی شار آزمینگرد ارتفاع ژئوپتانسیلی می‌باشد که طی روز شکست همچون مولفه‌های دیگر گرایش انرژی به شدت کاهش می‌یابد. طی فرایند شکست بزرگی مولفه همگرایی شارآزمینگرد ارتفاع ژئوپتانسیلی حدود دو برابر بزرگی مولفه ‌ bcc و چهار برابر بزرگی مولفه‌های bcg و btc می‌باشد. انرژی پیچکی امواج با شکست چرخندی کمتر از انرژی امواج در شکست واچرخندی است. اما بزرگی گرایش انرژی و مولفه همگرایی شار آزمینگرد ارتفاع ژئوپتانسیلی در شکست‌ها تقریبا مشابه است. مولفه‌های bcc و bcg در شکست چرخندی ضعیفتر می‌باشند و برعکس شکست واچرخندی، مولفه فشاروردی سبب تقویت مراکز انرژی در شکست چرخندی موج می‌شود.

the energetic aspect revolution of the cyclonic and anticyclonic rossby wave breaking over the eastern mediterranean sea

the wave breaking on the upper levels troposphere effect on the wave activity flux and the influence of trough on the lower levels troposphere. in this research with using the era interim reanalysis data that covered span the years 1979 2018 for the winter months (15december to 15april). first the hovmoller diagram of potential vorticity and temperature at 200hpa level in the cyclonic (anticyclonic) wave breaking was shown was assessed. the result showed that during the five days before to five days after the wave breaking the potential vorticity in the downstream trough increase to 6.5pvu alternatly. it is accompanied by alternative anomalies of temperature in 200hpa level. the influence of the stratospheric atmosphere to troposphere is causes to increase upper levels temperature and vorticity at trough area. and the influence of the tropospheric atmosphere to stratosphere is causes to decrease upper levels temperature and vorticity at ridge area. previous study showed that rossby wave breaking mechanism is similar in the different area at east of atlantic ocean until west asia. in these regions the meridional wave activity flux due to anticyclonic wave breaking is more than in the cyclonic wave breaking. but equatorward (poleward) wave activity flux in the anticyclonic (cyclonic) wave breaking on the east of atlantic ocean and europe is similar to (twice as many) in the east of mediterranean and west asia.during anticyclonic (cyclonic) wave breaking, jet in the upstream of trough is weaken and also equatorward (poleward) wave activity flux in the downstream of trough is weaken and divergence region of wave activity flux split in two region over europe and meditranean area. it is seemed that during the wave breaking firestly upper part of wave passes from midlatitude then lower part of wave passes from subtropical latitude. in this research for appearing the mater the ensemble mean of vertical average of the eddy kinetic energy and the forcing terms of the eddy kinetic energy tendency as well as the baroclinic convergence (bcc), baroclinic generation (bcg) representing the generation of available potential energy, barotropic convergence (btc), ageostrophic geopotential height flux convergence is calculated and studied for the breaking waves events on the east of mediterranean sea. the results showed that during the five days before the wave breaking event, the eddy kinetic energy tendency is positive on the downstream trough and the eddy kinetic energy has intensified in the different latitude over the europe and mediterranean sea until wave breaking days. in the anticyclonic (cyclonic) wave breaking events day the energy tendency was reduced in the downstream of trough and the energy center separate into two center at different latitude across the line north‌westerly south easterly (north‌easterly southwesterly). energy center is stronger on the lower latitude over the east of mediterranean sea in the anticyclonic break and in the upper latitude over the europe in the cyclonic break.