ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی محصول پنبه در استان خراسان رضوی

برآورد نیاز آبی گیاه تحت شرایط تغییر اقلیم برای برنامه ریزی در جهت اصول ابیاری و مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی، حائز اهمیت است. پنبه به عنوان یکی از محصولات صنعتی در کشور، از اهمیت بالایی برخور دار می‌باشد. در این تحقیق براساس داده‌های ایستگاههای هواشناسی در دوره پایه و برونداد مدل‌های گردش کلی جو از دوره آینده تا 2060 میلادی، تغییرات و انحرافات eto و نیاز آبی محصول پنبه در خراسان رضوی بررسی شد. ارزیابی استان براساس داده مشاهداتی نشان داد که عمده نزولات جوی استان در دوره سرد سال بخصوص ماه مارس یا اسفند تا اواخر فروردین ماه و اواسط اردیبهشت رخ می‌دهد. بررسی داده شبیه سازی شده نشان داد که در دوره آینده تا 2061 میلادی؛ مقدار دمای هوا در سطح منطقه افزایش خواهد یافت. بارش ماهانه در دوره (2040-2020) نسبت به دوره پایه کاهش یافته، اما در دهه‌های (2061-2041) نسبت به دهه‌های قبل افزایش یافته و نزدیک به نرمال می‌رسد. در واقع در دهه نزدیک 2060 میلادی مقدار بارش نسبت به دهه‌های نزدیک تر افزایش جزئی خواهد داشت؛ این شرایط در سایه افزایش دمای هوا، افزایش جزئی بارش نمی‌تواند ثبات داشته باشد. بررسی‌ها نشان داد که مقدار eto یا تبخیر – تعر ق مرجع در دوره آینده نسبت به دوره مبنا و گذشته با توجه به افزایش دمای هوا افزایش خواهد یافت. براساس افزایش تبخیر – تعرق مرجع، نیاز آبی مراحل رشد پنبه شامل مرحله اولیه، میانی و پایانی نیز افزایش خواهد داشت. از نظر طول دوره رشد؛ بالاترین مقدار نیاز آبی در دوره میانی رشد پنبه رخ خواهد داد. از نظر توزیع مکانی و پراکندگی‌ها؛ مناطق نیمه شمالی و مرکز استان به واسطه شرایط ارتفاعی و کوهستانی (قوچان، درگز، چناران، نیشابور و تربت حیدریه) از بالاترین مقدار تبخیر – تعرق مرجع و نیاز آبی برخوردار می باشند. لزوم توجه جدی بر مدیریت بهینه.