ارزیابی توانمندی سه روش آماری ریزمقیاس گردانی برونداد دما و بارش مدل های cmip6 در حوضه آبریز کشف رود

پیش‌ نگری تغییر اقلیم آینده، نقشی تعیین کننده در برآورد ریسک‌های آتی در بخش‌های مختلف آب، انرژی، کشاورزی و ... دارد. سناریوهایی که توسعه احتمالی جوامع بشری در آینده را توصیف و مرتبط با رفتار بشر با طبیعت می‌باشند، پاسخی به چگونگی تغییر اقلیم آینده کره زمین هستند. در این مطالعه داده‌های بارش و دمای روزانه دو ایستگاه هواشناسی مشهد و گلمکان مستقر در حوضه کشف رود برای سال‌های 1989 تا 2019 از سازمان هواشناسی کشور اخذ و کنترل کیفیت و آزمون همگنی این داده‌ها انجام شد. غربالگری مدل‌های aogcm از مجموعه داده‌های فاز ششم mip6 ، منتج به انتخاب سه مدل mri-esm2-0،access-cm2 وmiroc6 شد. ریزمقیاس‌نمایی آماری و تصحیح اریبی نیز با استفاده از سه روش: نسبت گیری خطی (ls)، نگاشت توزیع (dm) و تغییر دلتا(dc) توسط مدل cmhyd انجام شد. در پایان برای تعیین صحت سنجی برونداد هر مدل و نیز انتخاب بهترین روش ریزمقیاس نمایی برای دو مقیاس زمانی ماهانه و روزانه، از آماره‌های اریبی، rmse و نیز ضرایب همبستگی پیرسون، اسپیرمن و کندال و نیز نمودار تیلور استفاده شد. بر مبنای معیارهای آماری بکار رفته، روشls برای داده‌های بارش و dm برای دما از دقت بالاتری برخوردار هستند. در شبیه‌سازی دما برای دو ایستگاه مورد بررسی، به ترتیب مدل mri و access و miroc از توانمندی بالاتری برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد هر سه مدل توانایی بسیار بالایی در شبیه‌سازی داده‌های دمای کمینه و بیشینه روزانه و ماهانه در ایستگاه های فوق دارند. به دلیل تغییرات مکانی و زمانی بسیار زیاد بارش در مناطق خشک و نیمه خشک، مدل‌ها توانایی بالایی در شبیه‌سازی-های این متغیر ندارند. با این وجود، مدل mri نسبت به دو مدل دیگر با حدود 70 درصد مقدار ضریب همبستگی به روش اسپیرمن، از توانایی بالاتری برخوردار بود. از بین مدل‌های مورد بررسی، مدل miroc در شبیه‌سازی بارش، کارایی کمتری نسبت به سایر مدل‌ها داشتند.