شناسایی اثر تغییر اقلیم بر پدیده‌های حدی دما در استان خراسان‌رضوی مطالعه موردی : 2015-1990

مسئله تغییر اقلیم همیشه به عنوان یکی از مسائل مهم در مطالعات علمی شناخته می شود و به همین دلیل محققان بسیاری در زمینه علل و ماهیت آن تحقیق کرده اند. اغلب عوامل تاثیر گذار اقلیمی مربوط به رخدادهای حدی هواشناسی است، که در این میان پارامتر درجه حرارت از جمله مهمترین پارامترها جهت تبیین و شناخت تغییر اقلیم می باشد. در این مطالعه به بررسی و ارزیابی دماهای حدی به عنوان شاخصی برای آشکارسازی تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی پرداخته شد. بدین منظور 15 شاخص حدی دما جهت بررسی تغییرات حدی محاسبه شد. داده های مورد نیاز جهت محاسبه این شاخص ها شامل داده های روزانه حداکثر و حداقل دما بودند که از 9 ایستگاه سینوپتیک فعال در سطح استان طی بازه زمانی سالهای 2015-1990 برداشت شدند. پس از بررسی صحت و همگنی داده ها، شاخص های مذکور محاسبه شدند و به منظور بررسی معناداری روند از آزمون ناپارامتریک منکندال در این مطالعه استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین سالانه دمای حداکثر و حداقل روزانه در سطح استان در حال افزایش می باشد که شیب افزایش در دمای حداکثر نسبت به دمای حداقل بزرگتر می باشد. نتایج بررسی روندها نیز مشخص نمود که به طور کلی شاخص های حدی گرم دارای روند افزایشی و شاخص های سرد دارای روند کاهشی در منطقه می باشند. این در حالی است که در بین شاخص های سرد تنها دو شاخص شب های سرد(tn10p) و روزهای سرد(tx10p) دارای روند نزولی معنادار و در بین شاخص های گرم، 5 شاخص روزهای تابستانی(su25)، شب های حاره ای(tr20)، گرمترین شب ها(tnx)، شب های گرم(tn90p) و روزهای گرم(tx90p) دارای روند صعودی معنادار در اکثریت ایستگاه های مورد مطالعه بودند. به طورکلی نتایج این مطالعه حاکی از افزایش دما در سطح استان بود که افزایش بروز پدیده های حدی به خصوص پدیده های حدی گرم در طی 20 سال گذشته گویای وقوع تغییر اقلیم در سطح منطقه می باشد.