بررسی ارتباط عوامل کنترلی بزرگ‌مقیاس جوی با رخداد گردوغبار در نیمه غربی کشور (مطالعه موردی: ماه‌های جولای 2004 و 2009)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رنجبر آقای دکتر عباس ,نوری فائزه
|
|
منبع
|
پژوهش هاي اقليم شناسي - 1395 - دوره : 7 - شماره : 27 - 28 - صفحه:99 -114
|
|
چکیده
|
عوامل بزرگ‌مقیاس جوی نقش غالب و تعیین‌کننده شرایط وضع هوا و رخداد پدیده‌های هواشناختی ازجمله پدیده گردوغبار می‌باشند. ایران به دلیل شرایط گردش کلی جو در منطقه خشک و نیمه‌خشک جهان قرارگرفته بطوریکه کانون‌های گردوغبار متعددی در این عرض‌های جغرافیایی وجود دارد که تحت برخی از عوامل بزرگ‌مقیاس جوی فعال‌شده و می توانند نواحی گسترده‌ای از غرب آسیا، ازجمله مناطق غربی کشور را تحت تاثیر قرار دهند. هدف از این مطالعه تعیین ارتباط بین عوامل کنترلی جوی با رخداد گردوغبار در نواحی غربی کشور است. برای این منظور ابتدا با استفاده از داده‌های سینوپتیک ایستگاه‌های هواشناسی، تعداد روزهای همراه با پدیده گردوغبار، طی دوره 22 ساله (2013- 1992) که دید افقی به کمتر از 5 کیلومتر رسیده تعیین گردید. سپس با استفاده از داده‌های ncep/ncar، الگوهای ترکیبی میانگین ماهانه و بی‌هنجاری کمیت‌های بارش، فشار تراز دریا، دما و ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 850 ، 700 و 500 هکتوپاسکال و شاخص نوسان اطلس شمالی بررسی شد. نتایج مقایسه این کمیت‌ها برای دوره‌های بیشینه و کمینه رخدادهای گردوغبار، نشان داد که تقویت کم‌فشار گرمایی در فلات مرکزی ایران و عراق، گرادیان شدید پربندی ترازهای پایین جو در نواحی شمالی ایران و عراق و شرق سوریه، تقویت و گسترش نصف‌النهاری پر ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال از نواحی مرکزی مدیترانه به روی اروپا، استقرار ناوه پربندی در شرق مدیترانه، کاهش قابل‌ملاحظه بارش فصل زمستان وکاهش غیرعادی شاخص نوسان اطلس شمالی (که منجر به انتقال مسیر حرکت توفانها به نواحی جنوبی اروپا و شمال آفریقا می شود)، از مهمترین عوامل تشدید و توسعه این پدیده در نواحی غربی کشور می‌باشند.
|
|
کلیدواژه
|
عوامل کنترلی بزرگ مقیاس جو، گردوغبار، غرب ایران
|
|
آدرس
|
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|