واکاوی نگاره و انگاره انسان- گاو بالدار در تخت جمشید و کاخ خرساباد

نقش مایه انسان- گاو بالدار، نقشی تامل برانگیز است که نمونه های فراوانی از آن در آسیای غربی وجوددارد. در ارتباط با این نقش مایه در تخت جمشید، عموماً تنها به این نکته پرداخته شده است که براساس تشابه ظاهری، شاید متاثر از نمونه خرسابادی باشد. اما در پژوهش حاضر تلاش برآن است تا به تطبیق ظاهر نقش مایه بسنده نشود و کارکرد و ماهیت نقش مایه در دو مکان یادشده نیز، مورد مقایسه قرارگیرد. بنابر آنچه در بالا بیان شد، اکنون پرسش این است که مضمون اولیه و پایه نقش مایه که عموماً ماهیت خود را حفظ می کند، چه بوده است و وام گیری نقش مایه در تمدن های آشور و هخامنشی با چه تغییراتی در مضامین ثانویه همراه بوده است. دراین راستا هدف اصلی این پژوهش هم، شناخت ماهیت و کارکرد انسان- گاو بالدار در تمدن های آشور و هخامنشی است. بدین منظور، تطبیق نقش یادشده در کاخ خرساباد و تخت جمشید انتخاب شده است. برای همین، روشی سه مرحله ای به طور مجزا برای بررسی دو بنا اعمال شده است. این مراحل یا لایه ها باعنوان های داده های تصویری، داده های فرهنگی و تاریخی و واکاوی نگاره و انگاره، مشخص شده اند. پس از واکاوی نگاره و انگاره در دو مکان، میان آنها براساس تشابهات و تمایزات تطبیق صورت می گیرد. پس از بررسی های انجام شده چنین به دست آمد که انسان- گاوهای بالدار حافظ نمادهای حیات هستند. آنها در خرساباد حافظ جان شاه، برترین نماد حامی حیات و در تخت جمشید، حافظ برکت اند. همچنین، انسان- گاوهای بالدارِ درگاه ها، منزلتی والاتر از جایگاه شاهنشاهی دارند. ضمن اینکه در محدوده معابد، نیازی به حفاظت توسط این موجود نیست. انسان- گاو بالدارهای آَشوری با سه جفت شاخ از نمونه دو جفتِ شاخی، قدرتمندترهستند که موجودات نیمه الهی و کاهن اعظم در خرساباد آنها را همراهی می کنند.