مطالعه تطبیقی همزمانی فضا در نگارگری ایرانی با نقاشی های پیکاسو در سبک کوبیسم

اصل همزمانی به معنای فضاسازی همزمان و نمایش فضاهای چندساحتی است که در آن فضاهایی با کیفیت های گوناگون باهم تداخل می یابند. همزمانی به نمایش فضاهای مختلف بدون توالی زمانی و مکانی به طور همزمان در یک تصویر اشاره دارد. اصطلاح همزمانی فضا درباره فضاسازی همزمان در نگارگری ایرانی و نقاشی های سبک کوبیسم مطرح شده است. براین مبنا، هدف پژوهش حاضر شناخت ساختار تجسمی نمایش همزمانی فضا در نظام زیباشناختی نگارگری ایرانی در مقایسه با نقاشی های پیکاسو در سبک کوبیسم است. ازطریق این مطالعه آشکارمی شود که کاربرد اصطلاح همزمانی از دقت لازم برای معرفی ویژگی های فضا در نگارگری ایرانی بهره مند است یا نیست. برای تحقق اهداف مقاله پی شرو هم، جنبه های تشابه و تفاوت مفهوم و ساختار تجسمی همزمانی فضا در نگارگری ایرانی و نقاشی های کوبیستی پیکاسو بررسی شده است. روش تحقیق به کاررفته در این مقاله، توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای است که با بهره گیری از آن مفهوم فضا و چگونگی نمایش ژرفا و عمق در دو نظام تصویری نگارگری ایرانی و نقاشی های کوبیستی پیکاسو ارزیابی شده است.نتایج پژوهش حاضر نیز بیانگر آن است که همزمانی فضا در دو نظام زیباشناختی یادشده در مفهوم و ساختار تجسمی، عناصر مشترک و متفاوتی باهم دارند. برای نمونه، در نگارگری، فضا فارغ از قیود محسوس مادی بوده و با عالم مثال پیوند دارد لیکن در نقاشی های پیکاسو فضا، وابسته به جهان محسوس مادی است. درنتیجه می توان دریافت که کاربرد اصطلاح همزمانی فضا برای توصیف فضای تجسمی نگارگری ایرانی از دقت کافی برخوردارنیست. چراکه این اصطلاح برای نخستین بار در توصیف نقاشی کوبیستی به کاررفته و با ویژگی های نگارگری ایرانی به طور کامل منطبق نیست.