بررسی تطبیقی نقوش کاشی­کاری دو مسجد ـ­ مدرسه چهارباغ و سید اصفهان

از عوامل موثر در شکوه و زیبایی معماری ایران به­ویژه در دوران اسلامی به تزیین و آرایش بناها می­توان اشاره کرد. در این میان، مسجدـ مدرسه چهارباغ اصفهان یکی از شاهکارهای معماری دوره صفوی و مسجدـ مدرسه سید یکی از مهم­ترین بناهای ساخته­شده در ابتدای دوره قاجار در شهر اصفهان ازلحاظ تزیینات و بهخصوص نقوش کاشی­کاری حایز اهمیت هستند. بررسی، مطالعه و مقایسه در نقوش کاشی کاری این دو بنا می تواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی این دو بنا شود. با توجه به خلا نسبی علمی- تحقیقاتی در رابطه با معماری مدارس تاریخی کشورمان بخصوص در بحث تزیینات، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و انجام تحقیقات کتابخانه ای در عرصه آرایههای معماری این دو بنا و تحقیقات میدانی به ارزیابی و مقایسه تطبیقی نقوش کاشیکاری دو بنای شاخص معماری دوران صفویه و قاجار بپردازد. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که بیش­تر تزیینات کاشی­کاری مسجدـ­ مدرسه چهارباغ نقوش هندسی و گیاهی به­صورت انتزاعی و تجریدی است که استحکام ساده و روانی دارد و خط به­کار رفته در تزیینات آن، خط کوفی بنایی و خط ثلث است. اما عناصر تزیینی به­کاررفته در مسجدـ­ مدرسه سید تنوع بیش­تری دارد که تحت تاثیر هنرهای تزیینی غرب به­صورت طبیعتگرا، غیرانتزاعی و تقلیدی میباشد؛ نقوشی هم­چون منظره­سازی، تصاویر میوه همچون انگور، گل­وگلدان، کاسه­بشقابی و موارد مشابه آن نیز به­چشم می­خورد. هم­چنین، خط غالب بیش­تر کتیبه­ها خط نستعلیق است.