بازخوانی قالی تصویری هوشنگ شاهی با روش اسطوره‌شناسی تطبیقی کنش‌گرا

قالی‌های تصویری، از جمله مهم‌ترین دستاوردهای هنر طراحی و بافت قالی در دوره‌ قاجار محسوب می‌شوند و یک مجموعه نسبتاً پرتعداد از این قالی‌ها، مجموعه قالی‌های هوشنگ شاهی است که در آن دوره، به بستری برای تصویرگری شاه زمانه در قالب هوشنگ شاه بدل شده بود. این بازنمایی در طول دوره قاجار در فرش‌های تصویری، در ابعاد وسیع (به‌لحاظ تعداد و پراکندگی جغرافیایی) تکرار شد. شکل‌گیری یک‌باره این آثار در دوره قاجار و حجم و تنوع آنها، این پژوهش را بدان رهنمون شد که به چرایی و چگونگی بازنمایی شاه زمانه تحت عنوان هوشنگ شاه در دوره مذکور بپردازد. از این‌رو، پژوهش پیش رو با مد نظر قرار دادن این قالی‌ها و انتخاب یک نمونه از این مجموعه، در پی یافتن پاسخ به این سوالات است که چرا بافنده دوره قاجار، در طراحی این قالی‌ها، دو شخصیت از دو پارادایم کاملاً متفاوت را به‌صورت هم‌ارز در نظر می‌گیرد؟ در پس این این‌همانی، چه علتی نهفته است؟ مقاله حاضر با شیوه‌ای تطبیقی، به تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده از منابع کتابخانه‌ای پرداخته و با مطالعه یک نمونه از قالی‌های هوشنگ شاهی با روش اسطوره‌شناسی تطبیقی کنشگری ژرژ دومزیل، به بررسی تاثیرات فرهنگی دوره قاجار بر شکل‌گیری این قالی‌ها توجه کرده است. یافته‌های پژوهش در این مقاله، نشان‌دهنده آن است که در دوره قاجار با رجعتی که به گفتمان باستان‌گرایی وجود داشته، هنرمندان طراح (بافنده) این قالی‌ها سعی کرده تا با بازسازی طرح نظام طبقاتی حاکم در زمان هوشنگ شاه و برقراری مناسبات هدفمند میان اعضای این طبقات، سعادت جامعه را در گرو پیوستگی نظام‌مند این طبقات معرفی کنند. در این روایت و متعاقباً در این قالی‌ها، پیوستگی مذکور، در گرو وجود حاکمی است که خود در همه‌ زمینه‌ها سرآمد باشد تا بتواند همه‌ ارکان جامعه را به هم وصل کرده و یک کل یکپارچه را به وجود بیاورد.

Reading the Hooshang Shahi's Pictorial Rug with the Comparative Mythology Method

Pictorial Rugs are one of the most important achievements of rug designing during the Qajar period and a relatively large collection of these rugs is a collection of Houshang Shah rugs, which at that time became the bedrock for Shah on time illustration in the form of Houshang Shah. During the Qajar period, this representation was repeated on a large scale (in terms of number and geographical distribution) on pictorial rugs. The formation of these works at the time of the Qajar period and their volume and variety led this research to study why and how King Zamaneh was represented under the name of Houshang Shah during the mentioned period. The present study tries to answer the following questions by considering these versions of Houshang Shahichr('39')s rug in the Qajar period and selecting one of them: Why did the rug weaver of Qajar era consider two characters from two completely different paradigms to be the same? What is the reason? The present study chose a comparative approach and selects the comparative mythology method and the Georges Douzil rsquo;s trifunctional theory for studying the case of this research. Studying the case of this research is based on scholar resources and direct narrative texts, to analyze the data of this research in a systematic and methodical way. The result of this study, knowing that the design of Houshang Shahi rug is derived from the archaic discourse of its own times, shows that the designer of this particular rug has tried to design societychr('39')s welfare by designing a classic system and establishing objective relations among members of the classes. It depends on the systematic unity of these classes. And this unity depends on the existence of a ruler that is selfsufficient in all fields, so that he can connect all elements of society and create an integrated whole.