بررسی تطبیقی نقوش دست‌بافته‌های عشایر بختیاری با سفال‌های پیش از تاریخ جنوب غرب ایران

بافندگی، یکی از فنون اصلی ایل بختیاری است و دست‌بافته‌های آنها، دارای نقش های متنوع، شیوه‌ها و تکنیک‌های مختلف ملهم از ذهن هنرمندان هستند و طرح و نقش بافته‌ها، با فرهنگ و طبیعت منطقه بختیاری‌ها در ارتفاعات و دره رودخانه‌های زاگرس ارتباط تنگاتنگی دارد و موقعیت جغرافیایی منطقه؛ به‌خصوص پیچ‌وتاب شبکه‌های ارتباطی و رودخانه‌ها و دیگر عناصر زیست‌محیطی، نقش شایان توجهی در شکل‌دهی به داده‌های باستان‌شناختی و نقش‌مایه‌های آثار هنری منطقه داشته است. یکی از این آثار هنری، نقوش دست‌بافته‌های عشایر بختیاری است. بهترین داده‌های باستان شناختی جهت تطبیق با نقش‌مایه‌ دست‌بافته‌ها، سفال است. هدف از پژوهش، تحلیل نقش‌مایه‌های مشترک دست‌بافته‌های بختیاری با سفال‌های پیش از تاریخ منطقه جنوب غرب ایران است. روش تحقیق، توصیفیتطبیقی همراه با تحلیل است و داده​ ها، از مطالعات اسنادی و بازدید میدانی (جهت دسترسی به نقش‌مایه دست‌بافته‌های بختیاری) حاصل شده‌اند و رویکرد پژوهش، تاریخی است. سوال پژوهش این بوده که تطبیق نقش‌مایه‌ دست‌بافته‌های بختیاری با سفال (یافته باستان‌شناختی) جنوب غرب ایران در دوران پیش از تاریخ، چگونه قابل‌تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهند که نقوش دست‌بافته‌های بختیاری، ریشه در طبیعت پیرامون زندگی آنها، اعتقادات، فرهنگ و سنت‌های جنوب غرب ایران داشته و شباهت‌های بسیاری بین نقوش سفال و دست‌بافته‌ها وجود دارند و بسیاری از این نقش‌مایه‌ها نظیر؛ نقوش هندسی، گیاهی، انسانی، حیوانی و سایر نقوش نظیر؛ چلیپا، زنجیره خمپا (مئاندر) با نقوش سفالی پیش از تاریخ منطقه جنوب غرب ایران (جعفرآباد، جوی، بندبال، چغامیش، سوزیانا و محوطه‌های مس و سنگ چهار محال و بختیاری مانند تپه هفشجان، سورک و شهرکرد) تطابق داشته و بیشتر نگاره‌های پیش از تاریخ در کالبد سفال، به دست‌بافته‌های عشایر بختیاری راه یافته و ماندگار شده‌اند.

A Comparative Study of Bakhtiari Nomadic Handwoven Motifs with Prehistoric Pottery of Southwest Iran

Weaving is one of the main techniques of the Bakhtiari tribe and their handwovens have diverse designs, techniques and methods inspired by the artists' minds and the design and pattern of woven materials are closely related to the culture and nature of the Bakhtiari area in the highlands and valleys Zagros rivers. The geographic location of the area, especially the twist of communication networks and rivers and other environmental elements, have played an important role in shaping the archeological data and the artistic features of artworks: one of these works of art is the Bakhtiari nomadic handwoven motifs . The best archaeological data is for adhering to the motifs of handwoven and pottery. The purpose of this research is analyzing the common features of Bakhtiari handwovens with prehistoric pottery in the southwestern region of Iran to explain the subject. The research method is descriptivecomparative along with analysis and data is derived from library studies and field surveys (To access the Bakhtiari handwoven) and the research approach is historical. The research question is How can we explain the adaption of motifs of Bakhtiari handwovens with pottery (archaeological findings) in southwestern Iran in prehistoric era? The results of this study show that Bakhtiari handwovens are rooted in nature around their lives, beliefs, culture and traditions in southwestern part of Iran and there are many similarities between motifs of handwovens and pottery. many of thesemotifs such as geometric, plant, human, animal motifs and other, such as rood (Chilipa), Maander with prehistoric motifs in the southwest region of Iran (Jafarabad, Joy, Bandhal, Choghamish, Suziana, and Chaharmahal Bakhtiari province copperstone period such as the Sourak hill, Khanmirza, shahrekord and the Hafshejan hill) are matched.