بررسی ویژگی‌های کالبدی و اثرگذاری آن بر سرزندگی و زیست‌پذیری محله‌های قدیم شهری نمونه‌موردی محله سنبلستان اصفهان

کیفیت محیط زندگی یکی از عوامل موثر بر دلبستگی انسان به محیط است. محیط‌های بی‌کیفیت، خالی از جمعیت گشته و به‌تبع آن، سرزندگی و زیست‌پذیری آنها دست‌خوش تغیراتی خواهد شد. شهرگرایی جدید درتلاش است تعادلی مناسب بین جنبه‌های اجتماعی، محیطی و مکانی برقرار کند و از این دیدگاه، یکی از عناصر مهمی که به‌عنوان یک واحد زندگی شهری ایفای نقش می‌کند، محله است. در سال‌های اخیر براثر حاکمیت تفکر بازاری بر محیط شهرها، فضاهای مسکونیِ بافت‌های قدیم به‌راحتی در مسیر سوداگری قرارگرفته اند. مداخلات کالبدی نامناسب از سرزندگی و زیست‌پذیری بافت‌های قدیمی کاسته و حاصلِ چنین حالتی، ایجاد محلاتی ناامن و ناسالم‌اند که کیفیتی مناسب برای زندگی ندارند و از انسجامِ اندکی برخوردارند. بنابر آنچه بیان شد، هدف این پژوهش بررسی ویژگی‌های کالبدی محله سنبلستان، شناخت وضعیت سرزندگی و زیست‌پذیریِ اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی در این محله و درنهایت، میزان اثرگذاریِ شاخص‌های کالبدی بر سرزندگی و زیست‌پذیری آن است. مهم ترین سوالی که مطرح است، چگونگی میزان تناسب ویژگی‌های کالبدی و اثرگذاری‌اش بر سرزندگی، زیست‌پذیری و احساس تعلق محله‌ای است. باتوجه‌به مولفه‌هایی که در این پژوهش بررسی می‌شوند، رویکرد حاکم بر آن توصیفی- تحلیلی است. همچنین با به‌کارگیری روش کمّی، جامعه آماری پژوهش، ساکنان محله سنبلستان در سال 1392 است که ازطریق پرسش‌نامه نظرات آنها سنجش شده است. از مدل معادلات ساختاری برای درک ارتباط بین شاخص‌ها بهره گرفته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، شاخص های کالبدی روی سرزندگی اقتصادی و فرهنگی اثرگذار بوده ولی ارتباط معناداری بین شاخص‌های کالبدی با سرزندگی اجتماعی و زیست‌محیطی در محله یادشده وجود ندارد. سرزندگی اقتصادی، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر دل‌بستگی ساکنان و دلیل اقامت آنها در این محله است.