استفاده از عصاره نیکوتینا تاباکوم به‌عنوان بازدارنده خوردگی گیاهی به‌منظور کنترل بیماری برنز در اشیای تاریخی- مسی

بسیاری از بازدارنده‌های خوردگی، سمّی‌اند و می‌توانند صدمات جبران‌ناپذیری را بر سلامت مرمتگران ایجاد نمایند. هدف از انجام این پژوهش دست‌یابی به بازدارنده‌ای غیرسمّی با اثربخشی مناسب، کارا، ارزان، بدون ایجاد تغییر و تحولات ساختاری، تغییر رنگ، براق‌شدگی و درخشندگی بر شی تاریخی است. عصاره طبیعی نیکوتینا تاباکوم (تنباکو)، حاوی ترکیبات آلکالوییدی است و وجود این‌ مواد در کنترل خوردگی نقش مهمی را ایفا می‌نماید. در این پژوهش، تنباکو انتخاب و عصاره‌گیری شده و عملکرد آن در محیط سدیم کلرید 5/0 مولار به‌عنوان بازدارنده خوردگی در آثار تاریخی- مسی ارزیابی شد. مطالعات پیشینه پژوهش بیانگر استفاده‌نشدن از این ترکیب در حوزه مرمت است. برای ارزیابی کاربرد این عصاره، از آزمون‌های الکتروشیمیایی پتانسیو دینامیک استفاده شد. به کمک این روش، اطلاعاتی نظیر پتانسیل خوردگی، سرعت خوردگی، ضریب شیب آندی و کاتدی و مقاومت پلاریزاسیون در غلظت‌های مشخص از این عصاره به‌دست آمد. درادامه، آزمون کاهش وزن انجام شد؛ در این آزمون، کوپن‌های مسی تهیه و پس از پیرسازی عملیات درمانی توسط عصاره گیاهی، کنترل عملکرد آنها صورت پذیرفت. آزمون قبول/ مردود برای بررسی دقیق‌تر روند درمانی توسط این بازدارنده روی اشیای تاریخی– مطالعاتی به کمک آزمون رزنبرگ صورت گرفته و گستردگی بیماری برنز در نمونه‌های تاریخی درمان‌شده با این بازدارنده ارزیابی شد. دراین‌راستا، از میکروسکوپ نوری (om) و میکروسکوپ الکترونی (sem- edax) استفاده و به کمک شاخص‌هایی، کارایی بازدارنده بررسی گردید. همچنین، برای ارزیابی میزان براق‌شدن و درخشندگی سطح پس از کاربرد عصاره تنباکو، از روش چگالی‌سنجی نوری و بررسی روند تغییر فاکتور توصیف رنگ، فاکتور درخشندگی و تغییرات سراسری رنگ پاتین اشیای تاریخی پس از کاربرد تنباکو، از روش رنگ‌سنجی استفاده شد. نتیجه آزمایش‌ها و بررسی‌ها مبین عملکرد بسیار مناسب عصاره تنباکو دربرابر خوردگی است و می‌توان گفت، این عصاره گیاهی باتوجه‌به اثربخشی مناسب و کمترین میزان تغییرات بر پاتین کلریدی، گزینه بسیار مناسبی است.