مقیاس انسانی در میدان نقش‌جهان اصفهان

مقیاس انسانی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فضاهای شهری است که نقش مهمی در ایجاد ارتباطی مطلوب بین انسان و فضا دارد. وجود این ویژگی در فضاهای شهری، فضا را انسانی‌تر کرده و ادراک آن را آسان‌تر می‌نماید. در بسیاری از منابع، شهرهای تاریخی و بافت‌های تاریخی برجای مانده از گذشته، بهترین نمونه برای فهم کیفیت مقیاس انسانی دانسته شده است. از همین‌رو در مقاله حاضر تلاش شده تا نمونه‌ ویژه‌ای از فضاهای شهریِ تاریخی، میدان نقش‌جهان اصفهان، از این منظر تحلیل گردد. هرچند در بسیاری از منابع طراحی شهری بر وجود ارتباط مناسب بین ابعاد انسان و فضا در ایجاد مقیاس انسانی تاکید شده اما در میدان نقش‌جهان که به دلیل ماهیت عملکردی و وسعت بسیارش این ویژگی دیده نمی​شود، مقیاس انسانی همچنان مشهود است. بر این اساس، مقاله پیش‌رو این موضوع را بررسی می‌کند که چه عواملی باعث شده میدان نقش‌جهان باوجود وسعت بسیار، به فضایی غیرانسانی تبدیل نشود و جذابیت و زیبایی‌اش حفظ گردد. بدین منظور، روش توصیفی- تحلیلی برای پیش‌برد موضوع به کار گرفته شده است. بررسی‌های پژوهش نشان می‌دهد در این میدان، بیشتر با تاکید بر جنبه‌های ادراکی فضا و نحوه ادراک آن توسط بیننده، به جای ابعاد و وسعت واقعی فضا و اجزای آن، کیفیت مقیاس انسانی در میدان تقویت گردیده است.