مقایسه تطبیقی مرمت و احیای سه گذر شهری در یزد با رویکرد نقش مردم و دولت در ساحت کارشناسی

بحث احیا با محوریت همکاری مردم و دولت، در ساختار کارشناسی کشور هنوز مورد قبول نیست. پیرو آن، یکی از مسایلی که باوجود سال‌ها مرمت و احیا در بافت‌های تاریخی مورد غفلت واقع‌شده، میزان استفاده از نظر کارشناسی مردم در زمینه‌های مختلف امر احیا و مرمت شهری است. براین اساس، پرسش‌های ارایه‌شده در پژوهش حاضر بدین قرار است که چگونه می‌توان از نیروی مردم به عنوان ساکنان اصلی بافت و استفاده‌کنندگان مستقیم آن به عنوان کارشناس، در بخش کالبدی- کاربردی امر مرمت و احیای بافت کمک گرفت. دیگر اینکه، این کارشناسی در چه محدوده‌ای قابل قبول است. شایان یادآوری است که پاسخ به این پرسش‌ها، هدف اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد.برای رسیدن به این هدف، مرمت و احیای سه گذر شهری؛ کوچه منارگلی (امام حسینی)، گذر لب خندق و کوچه هاشم ‌خان در شهر یزد، طی سال‌های 1350 تا 1366، بطور جداگانه ارزیابی شد. با توجه به ظرف زمانی هرکدام و نوع رویکرد به گذرهای مورد مطالعه، نقش مهم و اساسی کارشناسان دولتی به عنوان نماینده دولت، کارشناسان مستقل و کارشناسان مردمی به نمایندگی از طرف مردم در بخش کالبدی- کاربردی احیای آنها، به خوبی قابل تشخیص است.با توجه به حضور نگارنده در فرایند مرمت و احیای این سه گذر، روش تحقیق، ترکیبی از روش‌های کمّی و کیفی است. در تحقیق کمّی، ضمن استفاده از اطلاعات و داده‌های موجود همراه با مصاحبه حضوری با کارشناسان و مشاهده میدانی کارهای انجام‌شده، داده‌ها جمع‌آوری شدند. ‌همچنین با بهره‌گیری از روش تحلیل کمّی، داده‌های کارشناسی برای دستیابی به یک ساختار و چارچوب نظری کاملاً مشخص و منسجم، تجزیه و تحلیل گردیدند. در مواردی که ساختار تحقیق در ساحت کیفی قرار داشت، از روش کیفی برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره‌ گرفته شد.پس از پایان‌یافتن مراحل تحقیق با رویکردی کاملاً کارشناسی و تکیه بر ساحت کالبدی، این‌چنین به دست آمد که اگر محوریت مردم در امر احیا پذیرفته‌شود، هرچه میزان مشارکت مردمی در امر کارشناسی یک طرح نسبت به میزان نقش دولت و متخصصان آن افزایش یابد، بر میزان موفقیت طرح احیا هم افزوده می‌شود. پیرو اینها، مردم نیز در امور مربوط به طراحی‌– اجرا و بهره‌برداری در بخش کالبدی– کاربردی به عنوان کارشناس مانند بخش‌های دیگر مدیریتی، اقتصادی و اجتماعی، می‌توانند مستقل یا با کمک کارشناسان خود نقش موثری را در فرایند مرمت و احیا ایفا نمایند.