شناخت تزیینات طلایی بدل در نسخ خطی تاریخی بررسی روند تخریب رنگدانه‌های طلایی و کاغذ تکیه‌گاه

تخریب مرکب‌ها و رنگدانه‌ها در آثار کاغذی، همواره یکی از مشکلات پیش‌روی مرمتگران بوده ‌است. بخشی از رنگدانه‌های آسیب‌پذیر، رنگدانه‌های فلزی است که رنگدانه‌های طلایی سهم عمده‌ای از آنها را در تزیینات کتاب‌آرایی ایران دربر می‌گیرند. در مواردی، تغییر رنگ و سبزشدگی در رنگدانه‌های طلایی و گاهی نیز، تخریب کاغذ مشاهده شده است. در این مقاله، رنگدانه‌های طلایی و تخریب آنها در سه نسخه خطی تزیینی از دوره قاجار مطالعه گردیده است. با روش آنالیز sem-eds، ترکیبی از آلیاژهای برنج، به عنوان رنگدانه‌های طلایی بدل شناخته شد. در جریان بررسی تخریب تزیینات، ترکیب کربوکسیلات‌های مس به عنوان محصولات تخریبی رنگدانه‌های طلایی از طریق روش طیف‌سنجی رامان شناسایی شد. وجود برخی از آلاینده‌های کربونیلی آلی و رطوبت زیاد در محیط نگهداری این نسخه‌ها، از عوامل ممکن در فرایند تخریب رنگدانه‌ها و تشکیل این محصولات سبز رنگ است. افزون‌بر هیدرولیز اسیدی سلولز، یون‌های مس نیز در محصولات تخریبی نقش یک کاتالیزور را در اکسیداسیون سلولز دارند و به این فرایند سرعت می‌بخشند. این موضوع در یکی از نمونه‌ها با روش جدید نشاندارکردن فلورسانسی همراه با تکنیک کروماتوگرافی ژل?تراوا مشخص شد.