مطالعه و استحکام‌بخشی سنگ آهک در سنگ‌نوشته خرم‌آباد لرستان

استحکام‌بخشی آثار سنگی یکی از موارد در عملیات حفاظت و مرمت است که طی سال‌های گذشته بسیار مورد توجه متخصصان حفاظت و مرمت آثار تاریخی بوده‌ است. یکی از روش‌های مورد استفاده در حفاظت و مرمت آثار سنگی ساخته شده از سنگ آهک، به‌کاربردن روش آهک است. بخشی از این روش، کاربرد آب آهک در استحکام‌بخشی سنگ است. این روش در طول سالیان گذشته در مناطق مختلف دنیا به‌ویژه انگلستان استفاده‌ شده و نتایج مناسبی هم با کاربرد این ماده در استحکام‌بخشی سنگ در بعضی پژوهش‌ها به‌دست‌آمده‌است. در مقاله پیش‌رو، نخست روش‌های مختلف استحکام‌بخشی سنگ معرفی و دسته‌بندی‌‌ شده و پس از آن، روش آهک و مکانیزم استحکام‌بخشی سنگ آهک با استفاده از آب آهک معرفی‌گردیده‌‌است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی کاربردی روش آهک جهت استحکام‌بخشی به آثار سنگی قرارگرفته در فضای باز است. پرسش اصلی مقاله حاضر، ارزیابی کارآیی و قابلیت روش آهک در استحکام بخشی سنگ آهک تشکیل‌دهنده اثر سنگ‌نوشته خرم‌آباد است. نتایج مطالعه و آزمایش روی اثر سنگ نوشته خرم‌آباد متعلق به قرن ششم (ه.ق.) ارایه ‌شده ‌است. برای این مطالعه از روش‌های میدانی و آزمایشگاهی که شامل پتروگرافی، xrf، xrd و sem-eds است، استفاده شد. نتایج مطالعات نشان‌دهنده وقوع هوازدگی فیزیکی و شیمیایی در ساختار سنگ آهک این اثر و از بین‌رفتن بخشی از کتیبه آن به‌سبب هوازدگی است. در پایان عملیات حفاظت و مرمت انجام‌شده روی اثر باتوجه‌به نتایج مطالعه‌های آزمایشگاهی و میدانی ارایه شده‌ است. عملیات اصلی حفاظت روی اثر، استحکام‌بخشی سنگ با استفاده از روش آهک است. نتایج به‌دست‌آمده پس از پنج سال، بیانگر تاثیر مثبت روش یادشده در کنترل روند فرسایش در سنگ‌نوشته خرم‌آباد است.