پژوهشی در ملات‌های آهکی تاریخی(ساروج) نمونه موردی: حمام شاهزاده‌ها در اصفهان

آثار برجای‌مانده از دوره‌های مختلف معماری ایرانی، افزون‌بر بیان تغییر و تحول آنها بیانگر تکامل و گسترش‌دانش ایستایی، سازه،‌ شناخت و تولید مصالح گوناگون است. در پایداری معماری ایرانی عوامل مختلفی تاثیرگذارهستند که از میان آنها، مصالح یکی از بخش‌های مهم و اساسی بقای آثار معماری است. ایرانیان درطراحی ملات‌های مختلف و مطابق با شرایط هر بنا، از هوش و استعداد سرشاری برخورداربوده‌اند. آنچنان‌که، بسیاری از این ملات‌ها پس ازگذشت قرن‌ها هم?چنان، پابرجا باقی‌مانده و ویژگی‌های خود را ازدست نداده‌اند. همین اهمیت ملات‌ها موجب‌گردید که نگارندگان مقاله پیش‌رو برآن شوند تا تحقیق گسترده‌ای را درباره آنها به انجام‌رسانند. چراکه، شناخت و آشنایی با ساختار و ترکیبات مورد استفاده در این ملات‌ها، سبب گزینش روشی مناسب در حفاظت و مرمت می‌شود. مقاله حاضر، گزیده‌ بخشی از پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه بررسی ملات‌های آهکی به‌کاررفته در حمام تاریخی شاهزاده‌های اصفهان است. همچنین در این مقاله، درباره روش‌های تهیه ملات‌های تاریخی با هدف رسیدن به ترکیبات موجود طرح اختلاط و شیوه اجرای ملات‌های جدید برای مرمت نیز، مطالعه‌شده‌است. آزمایش‌های گوناگونی روی ملات‌های ساروجی تهیه‌شده از این بنای تاریخی، صورت‌گرفت. پس از بررسی‌های نتایج این آزمایش‌ها و انجام مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای، نمونه‌های جدید ملات ساروج با نسبت‌های متفاوت ساخته‌شد. در مرحله‌ نهایی، با انجام آزمایش‌های مکانیکی مختلف روی نمونه‌های ساخته‌شده، ملات بهینه با داشتن ویژگی‌های مشابه با ملات‌های تاریخی مورد مطالعه، برای استفاده در امر مرمت گزینش‌شد.