واکاوی قیاسی مفهوم سرزندگی شهری با سرزندگی بومی در پیشینه تاریخی شهر اصفهان

سرزندگی شهری مفهومی نو در ادبیات تخصصی شهرسازی است. با وجود تعاریف متعددی سرزندگی توسط صاحب‌نظران، این تعاریف با توجه به جنبه‌های متفاوت سرزندگی، معادل خصوصیات اجتماعی فرهنگی سایر کشورها تعریف شده است. اما سرزندگی پیش از شناخته شدن در ادبیات شهرسازی، در شهرها وجود داشته و در هر فرهنگی، تعاریف متفاوت داشته است. در‌صورتی‌که ادبیات جهانی سرزندگی بدون شناخت پشتوانه تاریخی آن در ایران، مطالعه شود، این خطر پیش رو است که در راستای خلق سرزندگی شهری، برخی ارزش‌های بومی و تاریخی سرزندگی ایرانی به فراموشی سپرده شود. به‌علاوه اینکه بافت‌های تاریخی که بخش جدانشدنی شهر هستند و محدودیت مداخله دارند، در راستای خلق سرزندگی‌شهری از تمامیت شهر جدا مانده و افول بیشتر سرزندگی در این بافت‌ها سبب ترک و رکود بیشتر آن‌ها گردد. این تحقیق معیارهای بومی خلق سرزندگی شهری را تعریف می‌نماید. لذا با انتخاب شهر اصفهان به‌عنوان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران، به جستجوی سرزندگی در گذشته تاریخی آن پرداخته شده و به این پرسش پاسخ داده می‌شود که شباهت‌ها و تفاوت‌های مفهوم سرزندگی تاریخی و بومی با سرزندگی شهری چیست و مردم بومی چه فضایی در شهر اصفهان را سرزنده می‌پندارند؟ در این راستا از دو روش تحقیق تحلیلی-تاریخی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد سرزندگی در گذشته تاریخی اصفهان وجود داشته و تمامی شاخص‌های سرزندگی جهانی در گذشته تاریخی اصفهان مصداق‌های بومی داشته است. تعریف مردم بومی اصفهان از سرزندگی با ادبیات جهانی آن تطابق دارد، اما چگونگی و شکل و وزن آن متفاوت است، به‌شکلی که برخی معیارهای سرزندگی در اصفهان بیش از بقیه مورد تاکید است و معیارهای جهانی در این شهر از ارزش‌گذاری یکسانی برخوردار نیستند. میدان نقش جهان به عنوان سرزنده‌ترین فضای شهری هم در گذشته تاریخی اصفهان و هم در حال حاضر از دیدگاه مردم بومی این شهر شناخته شد.

deductive analysis of the term of urban vitality with indigenous vitality in historic background in isfahan

urban vitality is a new term in the specialized literature of urban planning. despite numerous definitions of vitality by experts, these definitions are defined according to different aspects of vitality, equivalent to the socio-cultural characteristics of other countries. but vitality existed in cities before it became known in the urban literature and had different definitions in each culture. if the world literature of vitality is studied without knowing its historical background in iran, there is a danger that in order to create urban vitality, some indigenous and historical values ​​of iranian vitality will be forgotten. in addition, the historical contexts that are an integral part of the city and have limited intervention, in order to create urban vitality, these zones will  be separated from the integrity of the city and the further decline of vitality leads to its further abandonment and stagnation. this study defines the indigenous criteria for creating urban vitality. therefore, by choosing the city of isfahan as one of the most historic cities in iran, vitality in its historical past is explored. then this question is answered what was the definition of the term of urban vitality in the historical past of isfahan? what are the definitions of indigenous and non-specialist people of this term? and which places in isfahan do they think are lively? in this regard, two methods of analytical-historical research and survey research have been used. the results show that there was vitality in the historical past of isfahan and all the criteria of world vitality in the historical past of isfahan have had indigenous examples. the definition of vitality of the native people of isfahan is in accordance with its world literature, but its shape and weight are different, in such a way that some criteria of vitality in isfahan are emphasized more than others and global criteria in this city are not valued equally. naghsh jahan square was recognized as the most lively urban space both in the historical past of isfahan and now from the point of view of the native people of this city.