گذار از آسایش حرارتی به حظ حرارتی: تبیین عوامل شکل‌گیری ادراک کیفیت حرارت در محیط ساخته شده

محرک های حسی مختلف، همچون نور، بو، صدا و بافت در ادراک کیفیت یک محیط نقش موثری دارند. حرارت نیز همچون سایر محرک‌های حسی می‌تواند در غنای یک محیط، مشارکت کند و زمینه ی بهره والاتر افراد را فراهم نماید. اینکه فرد علاوه بر آسایش حرارتی یک محیط مشخص، از کیفیت حرارتی آن نیز انتفاع ببرد نقطه مطلوبی است که می‌تواند موردنظر معماران قرار گیرد. این ایده تحت عنوان حظ حرارتی، این هدف را دنبال می‌کند که افراد علاوه بر کمیّت حرارت، کیفیت آن را نیز درک نمایند. این موضوع می‌تواند بنیانی را برای تغییر مطالعات آسایش حرارتی در حوزه معماری فراهم نماید. ازآنجاکه تاکنون بحث عوامل و روابط شکل‌دهنده حظ حرارتی در محیط ساخته شده موردمطالعه قرار نگرفته است، ضروری است تا بر اساس تجارب واقعی انسان‌ها، این عوامل استخراج گردد و روابط بین آن ها مشخص گردد. پژوهش حاضر با استفاده از روش نظریه زمینه ای، چارچوب نظری شکل‌گیری حظ حرارتی در محیط ساخته شده را ارائه می‌نماید. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، از همکاری میان تمایز حرارتی و پیام‌هایی که از سوی محیط و منبع حرارتی به فرد می‌رسد، سایر عوامل فعال‌کننده حظ از حرارت از چهار جنبه ی فیزیولوژیکی، روانی، رفتاری و ارزشی نمود پیدا می‌کنند. این در حالی است که به فراخور زمینه ی اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی، نوع ادراک افراد از کیفیت حرارت نیز تفاوت می‌نماید. چارچوب نظری ارائه شده در این پژوهش کمک می‌کند تا بستری محکم‌تر برای طراحی پژوهش‌های آتی و همچنین جمع‌آوری داده‌ها پیرو بررسی کیفیت حرارت در محیط ساخته شده فراهم شود.

transition from thermal comfort to thermal pleasure: explanation of the factors that shape thermal quality perception in the built environment

different sensory stimuli, such as light, color, smell, sound and texture, play an important role in perceiving the quality of an environment. heat, like other sensory stimuli, can contribute to the richness of an environment and provide a greater benefit to people. the fact that a person in addition to the thermal comfort of a particular environment can also benefit from its thermal quality, is a desirable point that can be considered by designers and architects.the idea, called thermal pleasure, aims to make people percept the thermal quality in addition to its quantity, which has a numerical aspect. this issue can provide a basis for changing the study of thermal comfort in the field of architecture. along with different complementary theories that try to understand thermal comfort more accurately, the concept of thermal pleasure has a qualitative look at it, considering the living environment. since the discussion of the factors and relationships that shape thermal pleasure in the built environment has not been studied so far, it is necessary to extract these factors based on lived and real human experiences and determine the relationships between them. this study uses grounded theory, as a qualitative method, to provide a theoretical framework for the formation of thermal pleasure in the built environment. the findings of this study show that from the cooperation between thermal distinction and the messages received from the environment and the thermal resource, other factors that activate thermal pleasure are manifested from four aspects: physiological, psychological, behavioral and value. nevertheless, according to the economic and socio-cultural and spatial context, the type of peoplechr(’39’)s perception of thermal quality also differs. the theoretical framework presented in this research helps to provide a stronger basis for designing future research as well as data collection following the study of thermal quality in the built environment.