ریزمولفه‌های کیفیت تجربی- زیبایی‌شناختی در فضاهای تجاری با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی

کیفیت محیطی و جنبه‌های متفاوت معماری داخلی مراکز خرید به‌عنوان عامل اثرگذار بر رفتار خرید مشتریان، اهمیت قابل‌توجهی در برقراری تعاملات اجتماعی دارند. در این پژوهش، با توجه به جامعیت مدل مکان پایدار در ارائه کیفیت‌های محیطی (عملکردی، تجربی زیبایی‌شناختی و زیست‌محیطی) و در نظر داشتن موضوع پژوهش، به بررسی کیفیت تجربی زیبایی‌شناختی در مراکز تجاری پرداخته می‌شود. امروزه با ورود تجدد و تحولات عظیم نظام زندگی مردم، در مراکز تجاری ایران بر خلاف بازارهای گذشته، به‌کارگیری عناصر بصری و زیباشناختی برای دریافت‌های احساسی و ادراکی از محیط، مورد بی‌توجهی واقع شده‌ است. الگوبرداری از مفاهیم اصیل بازارهای سنتی در شناخت و درک محیط و استفاده از شیوه‌های نوین طراحی داخلی مراکز تجاری موفق در زمان حال در نقاط مختلف دنیا، از دغدغه‌های اصلی پژوهش برای برقراری تعاملات اجتماعی است. سوال اصلی پژوهش این است که راهکارهای طراحی داخلی فضاهای تجاری با توجه به کیفیت تجربی زیبایی‌شناختی در بازارهای سنتی و مراکز تجاری موفق، جهت برقراری روابط اجتماعی سازنده، کدام هستند؟ هدف پژوهش، معرفی معیارها و ریزمولفه‌های کیفیت تجربی زیبایی‌شناختی (فرم و کالبد، ادراک ذهنی، کیفیت بصری مکان، عرصه همگانی، کیفیت‌های احساس‌برانگیز و چیدمان فضایی) در جهت افزایش تعاملات اجتماعی و نیز تبیین راهکارهای طراحی داخلی در مجتمع‌های تجاری است. روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی تحلیلی است که با تحلیل محتوایی و کدگذاری داده‌های گردآوری‌شده توسط نرم‌افزارmaxqda12 ، مفاهیم استخراج شدند. سپس از بین راهکارهای طراحی‌شده بر اساس ریزمولفه‌های کیفیت تجربی زیبایی‌شناختی، نظرسنجی از خبرگان طراحی در قالب پرسش‌نامه طراحی‌شده انجام شد و نتایج با نرم‌افزار تحلیل آماری spss مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت از میان راهکارهای طراحی ارزیابی‌شده، جذابیت بصری از طریق رنگ و انعکاس نور مربوط به کیفیت بصری مکان و همچنین طراحی فضا به‌نحوی ‌که برای کلیه افراد قابل استفاده باشد مربوط به کیفیت عرصه همگانی که بیشترین اولویت را در نظرسنجی داشته است، استخراج شدند.

Micro-components of Experimental-aesthetic Quality in Commercial Spaces Aiming to Improve Social Interactions

Environmental quality and different aspects of interior architecture of shopping centers as an effective factor on shopping behaviors of people is of a great importance in creating social interactions. Considering the comprehensiveness of sustainable place model in delivering environmental qualities (functional, experimentalaesthetic and environmental) as well as objectives of the research, the present study examined the experimentalaesthetic quality in commercial centers. Today, with the advent of modernization and huge changes in the system of people rsquo;s lives, employing visual and aesthetic elements for emotional and conceptual receptions have been ignored in almost all commercial centers in Iran. The main concerns of this study to establish social interactions includes following the original concepts of traditional bazaars for recognizing and understanding the space and applying modern methods of interior design of prosperous commercial centers in different parts of the world. The main question of this study is that ldquo;What are the solutions of interior designs of commercial spaces by considering the experimentalaesthetic quality in traditional bazaars and successful commercial centers in order to have successful social interactions? rdquo; This study aimed to introduce the criteria and microcomponents of experimentalaesthetic quality (form and body, mental conceptions, visual quality of place, public arena, and emotional quality and space arrangement) in order to increase social interactions and explain the interior design solutions in commercial centers. The method was analyticaldescriptive and the concepts were extracted by content analysis and coding the collected data through MAXQDA12 Software. Then, among the designed solutions based on microcomponents of experimentalaesthetic quality, a survey for reporters was designed and conducted in the form of a quastionnaire, and the results were evaluated by the SPSS software. Finally, among the evaluated design strategies, visual attractions were extracted through color and light reflection related to the visual quality of place and space design in such a way that it can be used by everyone and is related to the quality of the public arena that had the highest priority in the survey.