ریزمولفه‌های کیفیت عملکردی در فضاهای تجاری با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی

معماری داخلی مراکز تجاری و ارتقای کیفیت محیطی آنها به‌عنوان عامل اثرگذار بر رفتار خرید مشتریان، سهم قابل‌توجهی بر هیجان بازار و همچنین تمایل افراد به ماندن در فضا دارد. در این پژوهش، با توجه به جامعیتی که نظریه مدل مکان پایدار در قالب معیارهای سه‌گانه‌ کیفیات عملکردی، تجربیزیبایی‌شناختی و زیست‌محیطی دارد و در نظر داشتن موضوع پژوهش، به بررسی کیفیت عملکردی در مراکز تجاری پرداخته می‌شود. با بررسی پیشینه فضاهای تجاری در ایران از جمله بازارهای سنتی از یک‌ طرف و توجه به مراکز تجاری موفق در زمان حال در نقاط مختلف دنیا از طرف دیگر که علاوه بر دارا بودن نقش اقتصادی، محلی برای شکل‌گیری تعاملات اجتماعی نیز هستند، سوال اصلی پژوهش این است که راهکارهای طراحی داخلی فضاهای تجاری با توجه به کیفیت عملکردی در بازارهای سنتی و مراکز تجاری موفق، جهت برقراری روابط اجتماعی سازنده، چه هستند؟ بنابراین هدف پژوهش، معرفی معیارها و ریزمولفه‌های کیفیت عملکردی (کاربری، کیفیت قرارگاه رفتاری، قلمرو و امنیت) در جهت افزایش تعاملات اجتماعی و نیز تبیین راهکارهای طراحی داخلی در مجتمع‌های تجاری است. روش تحقیق مورد استفاده، توصیفیتحلیلی است که با تحلیل محتوایی و کدگذاری داده‌های گردآوری‌شده توسط نرم‌افزارmaxqda12، مفاهیم استخراج شدند. سپس، از بین راهکارهای طراحی‌شده بر اساس ریزمولفه‌های کیفیت عملکردی، نظرسنجی از خبرگان طراحی در قالب پرسش‌نامه انجام شد و نتایج، با نرم‌افزار تحلیل آماری spss، مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، از میان راهکارهای طراحی ارزیابی‌شده، پیش‌بینی کاربری در مرکز از ریزمولفه کاربری، وجود فضاهایی برای نشستن، مکث و تماشا مربوط به کیفیت قرارگاه رفتاری و همچنین از ریزمولفه برنامه‌ریزی طراحی فضا (قلمرو)، تعیین قلمرو کاربری‌های ویژه توسط کف‌سازی و نیز تامین امنیت که دارای بالاترین اولویت در این نظرسنجی بوده‌، استخراج شدند.

Micro-Components of Functional Quality in the Trade Centers Aiming to Improve Social Interactions

The internal architecture of the trade centers and the promoting their environmental quality, as an important factor affecting the behavior of customers, impose significant contribution to market as well as individuals rsquo; desires to stay longer in the space. Considering the completeness of sustainable place model theory in the form of three criteria of functional, experimentalaesthetic, and environmental qualities, the present study aims to examine functional quality in trade centers. Considering the history of trade centers in Iran, including traditional markets and on the other hand, paying a close attention to successful instances of present trade centers in different parts of the world with having economic role and providing places for the formation of social interactions, the main question of the study is ldquo;What are the solutions for interior designing of trade centers in terms of functional quality in traditional markets and successful business centers, in order to establish effective social relationships? rdquo; Therefore, the purpose of the present study is to introduce the criteria and microcomponents of functional quality (user, behavior setting quality, domain, and security) in order to promote social interactions and explain interior design solutions in the trade centers. The method is descriptiveanalytic, and the concepts are extracted by content analysis and coding of data collected by MAXQDA12 software. Following that, from the solutions based on microcomponents of functional quality, a survey of design experts was conducted in the form of a questionnaire and the results were analyzed by SPSS software. Finally, from evaluated design solutions, the user rsquo;s prediction of user rsquo;s microcomponents, the space available to sit, wait, and watch related to the quality of the behavior setting, as well as determination of the scope of special uses by flooring and security with the highest priority, were extracted.