بررسی پدیده راهزنی در سده هشتم هجری با تاکید بر روایات صفوه‎الصفا

فعالیت راهزنان به دلیل ماهیت این گروه همواره در سایه ابهام باقی‌مانده است. در صورتی که ماهیت راهزنان هر چه بوده باشد، به‌عنوان یکی از گروه‎هایی که با فعالیت‌های خود بخش‎های تمدنی و اقتصادی و به‌طورکلی امنیت جامعه و اقتدار حکمرانان را تحت تاثیر قرار می‌دادند، قابل بررسی و ملاحظه است. علاوه بر این روزگار حکمرانی مغول‌ها به‌ویژه در اواخر دوره ایلخانی در ایران دوره ویژه‌ای از جهت رشد و افزایش شمار گروه‎های راهزنی و شیوع مساله راهزنی محسوب می‎شود. از طرفی نیز مطالب اطلاعات متون تاریخ‌نگاری تاریخ میانه ایران و اسلام از جهت توجه به این گروه بسیار اندک بوده و هرگونه تحقیق درباره راهزنان و سایر مباحث اجتماعی مرتبط با آنان مستلزم توجه به متون دیگری نظیر متون ادبی، عرفانی است. در این میان صفوه‎الصفا عنوان یکی از تالیفات مهم تذکره‌ای در دنیای تصوّف در اواخر عهد ایلخانی، در لابلای مطالب خود اطلاعاتی در مورد وضعیت و تشکیلات درونی راهزنان در دسترس قرار می‌دهد که تاکنون مورد توجه شایسته محققان قرار نگرفته است. هدف این مقاله بررسی روایات متعدد صفوه‎الصفا درباره پدیده راهزنی و تحلیل آن‌ها به‌منظور شناخت حیات و فعالیت‎های تشکیلات راهزنان است.

-Examining the Phenomenon of Banditry in the Eighth Century (H), with an Emphasis on the Safwat al Safā

Abstract Although bandit crimes and activities have always been in the shadow of vagueness In fact, their activities have largely affected the civil and economical sections, the authority of the rulers and the safety of the society needing serious investigation. Moreover, during the reign of the Mongols, particularly in the late period of Ilkhanids, one witnesses a growing number of bandit groups and in fact banditry was very common in Iran of that time. On the other hand, There is scarcity of attention about the issue of banditry in the available historiographical texts of the middle Iran as well as Islamic history. There for, other literary and mystical sources need to be consulted to gain more information about bandits and their related social issues. In this regard, the Safwat al Safa biography, as one of the most important publications in the world of Sufism in the late Period of Ilkhanids reign, Presents information about the status and the internal organization of bandits largely neglected by the researchers. This paper investigates several statements mentioned in Safwat al Safā about banditry phenomenon and tries to analyze those statements to know more about the bandits’ life quality and activities.